دیوانى

ئەحمەد محەمەد

کۆى بەرهەمە شیعرییەکان

 ^{لێم مـەپرسـه‌}

^{لێم مـەپرسـه‌، بۆ ئێواران لـەتەنیـایى تەنیـاترم}

^{چونکە گوڵم هەنگاو ئەنێم بەرەو ماڵى ساردو سڕم}

^{خـەڵکى ڕێیان چـراخـانەو داگیرسـاوى زەمـانەیە}

^{رێگەى منیش وشک و خامۆش، بۆ ئاسارى وێرانەیە}

^{بەم سووتانەش کەس نازانێ کە دڵ پشکۆى ئاگردانە}

^{تەنیا عـومـرم ئـاگـادارە ، ئەویش ئەڕواو بێ ویژدانە}

^{تەمـەنیشم ، وەکو گەڵا لـەبەر پێمـا هـەڵوەریوە}

^{پرسەى خەمە قژى ڕەشم بەلاوى ڕەنگى گۆڕیوە}

^{لەئامێزى ئەمشەو چیبکەم کە مانگ ون بێ لەدیارم}

^{وەکو نەخشى سەر ئاو نەما، نیگارى جوانى ڕۆژگارم}

^{دەى شەقامى ئێوارانم، جوان لە باڵام وردبەرەوە}

^{وەرە هـاوڕێى ئێـوارانم بـاوەشتم بۆ بکـەرەوە}

^{---------- ----------- ----------- ------- ---------}

^{عەشقێکى وێڵ}

^{دەپێم بڵێ تۆچۆن عەشقى کەسێک ئەبى کە نەیناسى}

^{چـۆن سەرنجـت بەڕوخـسارى نامۆیمـا هـەڵئەواسـى}

^{لەدوورەوە کورەى هـەستت شوعلەیەکى بەتین ئەدا}

^{بەچاوى من عاشق مەبە، کەم لەدەرگاى ئەوین ئەدا}

^{من هۆگرى عەشقت نابم ، چونکە دڵم ماڵى ژانە}

^{لەسەرمایەى خـۆشەویستى تەنیـا بەشـم دابڕانە}

^{دەتۆش بڕۆ بۆ لاى کەسێک کەبیر لەخەم نەکاتەوە}

^{دنیا بـارکـا باکى نەبێت ئـاووڕ لـەکـەس نەداتەوە}

^{من ناتوانم ، لەم شارەدا لوتکەى تەلار بەرمە ئاسمان}

^{خۆشەویستى ئەمڕۆ بۆتە فڕین بەرەو چاوگەى سامان}

^{منیش خوانى عەشقێکى تر بۆ هیچ کەسێک ناکەمەوە}

^{ئیتـر دڵـى هـیچ ڕێبــوارێ بۆ مـاڵـى دڵ نــابــەوە}

^{----------- ----------- ----------- ------- ---------}

^تەمەن

^{ئەى تەمـەنى پڕ ئەسرینم ئەڕۆى ئـاوڕ نــادەیتەوە}

^{لەگەڵ هەموو هەنگاوێکتا لە عومرى من ئەسڕیتەوە}

^{خۆزگە منیش وەک پەپوولە گشت تەمەنم وەرزێک بوایە}

^{دوور لـە خـەم و تـاڵى ژیـان ، تەنیـا گـوڵم بنـاسیـایە}

^{ڕێگام سەوداى تەنیاییەو کەسێک نایەت بۆ سەردانم}

^{ئیتر چـیبکەم لەم تەمـەنە کە لەهـەمووى پەشیمانم}

^{لـەگـریـانى مناڵیمـا ، پێکـەنینـم بـەخـەم ئەهـات}

^{کەچى ئێستا خەم دەریایەو بۆ کەنارم شەپۆل ئەدات}

^{لە سەد جـارا تەنیـا جـارێ ، زەردەخـەنە دێتـە میوان}

^{وەک سێبەرى لاى ئێوارەى خۆرنشینى دار ئەرخەوان}

^{ئەى هـاوڕێیان چـاوم نووقمى نیگارێکى پڕ بەهارە}

^{تاسەم وەرى بەڵام هێشتا خۆشەویستیم هەربێدارە}

^{ئێستاش گەڵاى عومرى گەنجیم وەکو پاییز هەڵوەریوە}

^{کـێ وەکـو من تەم و غـوبار پەنجـەرەکـەى داپۆشیوە}

^{---------- ----------- ----------- ------- ---------}

^{عەشقباران}

^{لـەو ڕۆژەوەى عـەشقباران خـەمى ئێمـەى گرتە ئەسـتۆ}

^{ڕەنگى دوورى یەکمان لێ نیشت، تۆ بۆ من و منیش بۆ تۆ}

^{چـاوەڕوانیـت غـوربـەتێکـە ئـاڵاوەتە تێـڕوانینـم}

^{بێ ڕەنگاڵەى خۆشەویستیت ئارێزێکى پڕ ئەسرینم}

^{بۆچى نایەى وەک خۆرەتاو لێم ڕۆشن کەى ژینى تارم}

^{وەکو شنەى بێ وەنەوشە دێم و دەچـم ڕەنج خـەسارم}

^{ڕێگەى دوورم یادى تۆیە مەڕۆ نەبا نەتبینمەوە}

^{تۆ بارانى بۆ پشکۆى دڵ بڕژێرە نێو ئەوینمـەوە}

^{دەبڕوانە هـەردوو دیدەم سیاپۆشى رەنگى تۆیە}

^{ڕێگەم بەرەو تەنیاییەو دڵم کەیلى دەنگى تۆیە}

^{دەسا وەرە لەم غرووبە دەرمبێنە بەیەکجارى}

^{لە دوورى تۆ گۆشەگیرم ئاودامـانم لەبێزارى}

^{---------- ----------- ----------- ------- ---------}

^{ئاوێنەى عەشق}

^{کــە ئــاوێنــەى عــەشقى تــۆ بـووم}

^{بەچەخماخەى دڵ و چاومان لەیەکمان دا ..}

^{دوو کـۆتـرى سـپى سـڕ بـووین}

^{بەم ئەوینە بۆ یەکترى لەباڵمان دا ..}

^{شەپۆلى خمى ئەوینم، لەگەڵ عەشقت دەستى پێکرد !}

^{خەمى دووریت زەردەخەنەى لەسەر لێوى منا ئەبرد !}

^{هێندەى دەریا شەپۆل ئەدەم، تاکو بگەمە کەنارى تۆ}

^{گەڵاڕێزان لە من بارى نەمدى سایەى ژێر دارى تۆ}

^{هێشتا چـرۆى باخـى عەشـقم سـەوز نەبوو ، تۆ جـێت هێشـتم}

^{سادەو ساکار بووم بۆ نەخشەت، تاڵى و سوێرى ڕێت پێ چەشتم}

^{دەریاى دڵم هـەموو ساتێ پڕ نهێنى ڕازى تۆ بوو}

^{چاوانیشم پڕ سەرنجى ساز و سەفاى نازى تۆ بوو}

^{ئێستاش عەشقم وردەگەڵاى بێ نازکەوتووى بێ سامانە}

^{لاى تۆش چەمى سەرهـەڵگرتووى ژێر بارانى بەهـارانە}

^{وتم مـەڕۆ تەنیام مەکەو خەندەى ڕۆحـم مـەتارێنە}

^{گەر ڕۆیشتى تەرزەى ڕقت لەسەر عەشقم مەبارێنە}

^{وتم مـەڕۆ بەهار دێت و خونچەى باغم بۆت ئەپشکوێ}

^{هەرچەن ڕۆشتى بەڵام نەتوت بێوەفایى ئەبەى بۆ کوێ}

^{---------- ----------- ----------- ------- ---------}

^{ئەهلى عاشقان}

^{وەرن ئەهلى عاشقان ڕووبکەینە مامە یارە}

^{سـەردەمێکە دابڕان ئەبـارێ لەم هـەوارە}

^{عـاشـقـانى دڵشـکـاو هـانـا بـۆ یەکـتر بەرن}

^{ڕشبەڵەکى لێ سازکەن وەک ملوانکە هەڵپەڕن}

^{ڕۆحى گۆران میوان کەن بۆ وەسفى عەشقێکى پاک}

^{دیـوانە بـۆ شـەم بـژى و نـالى بـۆ حـەبیبەى تـاک}

^{دەبـا پەلکـەزێڕینە تەسـریحـەى ڕەنگـاڵە بێ}

^{سەرچۆپى وەنەوشەى ئاڵ ڕازاوەى ئەم یاڵە بێ}

^{لەگەڵ نازى پەنهانى ساتێک وەرەو بمدوێنە}

^{چـراى خـۆشبەختى ژیـان لەڕێما داگیرسێنە}

^{بـۆ سـەرنجـى بـاڵاى تۆ بـێ ئـارامـە چـاوى من}

^{هەرگیز لێت خامۆش نابێ، عەشقى داگیرساوى من}

^{چـاوت وەکـو خـۆرەتـاو پرشـنگى لێ ئەبـارێ}

^{لارو لەنجەى سەرەڕێت شۆخ و شەنگە بەجارێ}

^{بەرگى سادەو ساکارت نەخشاوە لەخۆت جوانە}

^{وەرە هـەنـاسەو دیدەم ئـەمـە وەرزى ژووانـە}

فرمێسک باران

دەلێم گەڕێ تازە عەشق ڕێم بۆ ڕۆشن ناکاتەوە

بەخـتم گەڵاى بن دارێکە تازە بەچـڵ ناگاتەوە

من سێبەرى درەختێک نیم کە خۆر نەما بەجێم بێڵى

خـۆشـەویستى وشـکى کـردووم ئیتر دڵم بۆ ئەکێڵى

تۆ لە جـوانى ناسکترى دەستى کورتم نـاگـا بەتۆ

لەلاى من هیچ بەدى ناکەى دەوازبێنە فریومەخۆ

خۆ من کانى سەرەڕێ نیم تینووى ڕێگەى تۆ بشکێنم

چیت لێم ئەوێ کـە ئەزانى سیروانیش بم وشک دێنم

گەرچى باخى شیعرەکانم وەک شێوەى تۆ گوڵبارانە

بەڵام چیبکەم پێکەنینم لەژێر هـەورى خـەمبارانە

تۆ بەهەشتى عەشقت ئەوێ منیش وێرانەیە ماڵم

دەوازبێنە ئـازادمکە بـا بۆ عـەشقى تۆش نەنـاڵم

وێڵى ڕوخـسارى من مەبە شـاعیرێکم بێ ناونیشان

جەستەم نوقمى تەنیاییەو وەرزى شیعرم گەڵاڕێزان

هـەرگیز نەکەى عـاشق ببى بەڕوخـسارى نـادیـارم

هەر چوار وەرزى من پاییزەو من هەمیشە بێ بەهارم

بڕۆ گوڵێ لە من دووربە با پشکۆى خەم نەتسوتێنێ

نـەک ڕووبارى نەهـامـەتیم لەگەڵ خـۆیـا بتفڕێنێ

---------- ----------- ----------- ------- ---------

غەریبیتان

غەریبیتان فرمێسکێکەو لەچاو ئەکات ماڵئاوایى

بەدووریتـان ژوورەکەشم پڕ پڕ بووە لە تەنیایى

غەریبیتان تیشکى خۆرى ناو ڕووبارەو ئەدا لە ڕووم

تەمـەن تاسەى ئێوە ئەکـا بەبێ ئوە بەساڵاچـووم

قەدەر نەیهێشت بارانێک بین لەگەڵ یەکا گیان بسپێرین

وەکـو ڕێگـاى مناڵیمان هـەنگـاو بۆ لاى یەک بژمێرین

من درەختى پاییز نەبووم ئێوەش گەڵا لە من بڕۆن

کام ڕەشەبا ئێوەى فڕاند بەو زریانە وا خول بخـۆن

لـە ئـاوێنـەى باخـێکـەوە نەمـانتـوانى چـرا هـەڵکـەین

وەک شەقامى دەمەومەغریب، لە ڕووناکى خۆمان پڕکەین

چاومان لەڕێى چاوەڕوانى و دڵمان لەڕێى گەڕانەوە

وەک شەونمى بەر مانگەشەو بەدەم نیگاى ئاسمانەوە

تەم و مژى غەریبیتان هەیوانەکەى داپۆشیوم

وەکـو گوڵى ناو گوڵدانێک لە شـەماڵى دابڕیوم

بەرگى سادەو ساکارت نەخشاوە لەخۆت جوانە

وەرە هـەنـاسەو دیدەم ئـەمـە وەرزى ژووانـە

---------- ----------- ----------- ------- ---------

ئەستێرەباران

تەرزەى خۆشەویستى تۆ، خەمى دڵى وەرانم

لەشـەوى تەنیـایما ، چـراى بۆ داگیرساندم

بەهەشتى ئەم عەشـقەى تۆ ، پڕ لە ئاهـو ئاواتە

دیارە تەمەن بێ ئەوین ، وەک ڕێگەى خەراباتە

دەروازەى چاوەڕوانیم ، غەریبى تۆى لێ دیارە

دڵـم بـۆ دیـدارى تــــۆ هـەمیشـە پـڕ ئـازارە

لەو ساتانەى لێم دوورى ، ڕۆژى ڕوونم شەوگارە

بـەڵام کـاتێک ئـەتبینم ، پـاییـزم لا بـەهـارە

لافـاوى سـەرنجى تـۆ ، خـەمى دڵم لائەبا

وەکو شەماڵ دیدەنى باخێک وەنەوشە ئەکا

بێجگە لە خۆشەویستیت ، بێ سەمەرم ئەزیزم

وەکو گەڵاى هـەڵوەریو هـاوسەفەرى پاییزم

---------- ----------- ----------- ------- ---------

ئاوێنەى خەمبار

تۆ کچێکى بەهاریى بووى ، منیش کوڕى گەڵاڕێزان

خۆ دەتزانى کەگوڵ نابێت بەهـاودەمى وەرزى خەزان

ئەى بۆ هـاتیت وەکو خـۆرى چاوبەنازى لاى ئێوارە

کەدەتزانى لەسەر کۆچى و ئۆقرە ناگرى لەم هەوارە

تۆ لەخەونى منا نەبووى ، چۆن هاتیتە ناو چاومەوە

وەکو گڕى شـەرابى سـوور ڕژایتە نـاو هـەناومەوە

بۆ کوێت بەرم کۆشکى بەرزم لە ناو لەپى دەسـتمدایە

ئەو ڕۆژانەى کەمن هەمن زۆرجار خۆریان لێ هەڵنایە

من پەنجـەرەى ژوورەکـەشـم بـاوەش بۆ بـا نـاکاتەوە

هەرتەنیایى دەستم دەگرێو بەرەو لاى خۆى دەمباتەوە

دڵم وەکـو ئـاوێنەیەک تەمێکى لێڵ دایپۆشـیوە

عومرم وەکو تاکە دارێ تا دوا گەڵاى هەڵوەریوە

      ---------- ----------- ----------- ------- ---------

گەڕانەوە

گەر ئەمجـارە گـەڕایتەوە لەگەڵ بـاران نم نم وەرە

(با) ى سەرشێتى تێڕوانینم بۆ شۆڕەبى پرچت بەرە

لە پـاییزى چـارەنوسـا گـەڵایەکم بێ نـاونیشـان

ئەستێرەى گریاوى منە بۆت ئەڕوانێ شەودرەنگان

دەوەرە با وەک باوبۆران سۆزى دڵمان بۆ یەک بەرین

لە لێوارى دەریاى عەشقا با هـەمیشە بۆ یەک بژین

ئەم سـەفەرە گوڵێک بێنەو وەکو بەهار دیدارمکە

بە گوڵاوى خۆشەویستیت هەناسەیەک تیمارمکە

لەو ساتەوەى لە تۆ دوورم ڕۆژى ڕوونم شەوى تارە

وا هـەمیشە لەبەر تۆیە وەرزى عـومرم بێ بەهـارە

ئێستاش تەنیـا هـەتاو ئاسـا چـاو ئەگڕێم تا ئێوارە

بێ تۆ شەویش ئارام ناگرم کەپرى خەوم هەر بێدارە

شنەى عەشق

واتئەزانى کە جێت هێشتم ئیتر ئەوین ئەتوێتەوە

باخى دڵم تینووى ئەبآ و وشک ئەکاو ئەبڕێتەوە

واتێنەگەى لەپاش کۆچت کاردانەوەم هـەر گریانە

دواهەناسەش لە دەروونما بۆ سەرنجت وەک زریانە

نا باوانم خۆسەویستى خوێنبەرێکەو لە دڵمایە

ئاودامانى عـەشقى پـاکم ئاوێتەیەو لەگەڵمایە

وانەزانى وەکو جـاران بۆ جـێژوانت پەرێشان بم

لە ناخەوە بمهەێنێ وەک خەڵوەتى دەروێشان بم

هەگیز ناڵێم تۆ ئەوینى کازیوەى بەر بەیانم بووى

ئەوڕۆژانەش بژار ئەکەم کە هـاودەمى ژیانم بووى

کە مردیشم سۆزى عەشقم وەکو باران ئەکا شەستە

لە گشت کوچـەو کۆڵانێکـا پڕ ئاوازەو ئەڵێ بەسـتە

---------- ----------- ----------- ------- ---------

دواخۆزگە

خۆزگە تەنیا هەناسەیەک وەکو جاران ئەگەشتم پێت

تـا بزانى کـە ڕێگاکـەم بۆنى غەریبى تۆى لێ دێت

وانـەزانى ئـەوەى کـە ڕۆى بـەئـاســانى بڕایـەوە

پشکۆى دووریت ئەوەندەى تر یادەکانمى گڕدایەوە

لەهەر لایەک گوزەر ئەکەم هەر ناوى تۆ دێتە بەر گوێم

لە بەر دووریت کەس نـابینم بەبێ ئـاگـا هـەنگاو ئەنێم

لە ئـاوێنەى خـەیاڵمدا تۆ ئەو ڕەنگەى کە لە چـاومـاى

گەر بەڕاستیش تۆ نەبینم هەموو شەوێک تۆ لەخەوماى

تەماشاکە دەنگی شیعر و هـاواریش کش و مـاتە

چونکە تینووى دیدارێکن بەڵام ڕێگەم بێ ساباتە

لەگەڵ هەموو چـرکەیەکدا کزەى ڕۆحـم ئەنێرمە لات

لە پایزیش گەڵاى عومرم گەر هەڵوەرى دێتە بەر پات

---------- ----------- ----------- ------- ---------

گێژاوى عەشق

دڵەى شێتم بڕوا مەکە بە دڵدارى و ســروەى ئەوین

خۆت مەدەرە بەر گێژاوى خۆشەویستى و ژان و گرین

حەزى وێڵت بەکەس مەدە لە سادەیى خـۆت مەڕوانە

لە دەروازەى هەر دڵێک بەى ، ئەمڕۆ بەشت دڵشکانە

ئەو پەیمانەى تۆ ئەینۆشى تۆزلێنیشتووى خاک وخۆڵە

دڵێک بۆ تـۆ نەسـووتـاوە بۆیە مـاڵت سـاردو چـۆڵە

نەکەى خــەمت بئـاڵێنى بەسـەر ژانى بێداریما

سەفاى خۆشى بڕەوێنى لەگەڵ هەورى بێزاریما

بەئاگرى پەنهانى خۆت خوێنى جەستەم مەسوتێنە

لە ژێر پێ هەنگاوى زەمـەن بە ئـارامبەو مـەناڵێنە

ئیتر بەسە دڵەى شکاو بەختى خـۆتە بۆ جودایى

لە خەرمانى هەنسکى تۆ هەر با ئەیبا بەخۆڕایى

---------- ----------- ----------- ------- ---------

هاوسەفەر

نـەمزانى بـۆ تەنیـایم ئەبێ بە فرمێسک و ژان

لە چاوما بەجێم دێڵى ڕێ ئەگرى بێ ناونیشان

بۆ هەنسـکى بەسـۆزم نەبویتە هـاوسـەفـەرم

نەبووى بە ئەستێرەیەک منیش بتدەم لەسەرم

وەکـو بـەفـر هـاتیت و لـە نـاخـما تـووایتەوە

شیرین دەستم بۆ بردی تاڵى بووى نەخورایتەوە

وەکو بـاران ڕژایتە نـاو پشـکۆى نـاخ و هـەسـتم

بادەى ئەم عەشقەم نۆشى بۆیە لاى تۆ بەدمەستم

چەخماخەو بروسـکەى تۆ دنیاى بۆ ڕووناک کردم

بەڵام چیبکەم بە تیشکى ساتێک رووناکیت مردم

وەک رۆژى تەم و خـومار ژینت کرد بەم خـومارە

هەرچى رابوورد بەجارێ وەک رەنجى من خەسارە

تەنیا هەنسـکى حەزین دواسـەرنجى ئەشـکانە

ئێستا لە گۆشەى دڵتا کێى تر وەک من میوانە

دوا سەرنج

بەڕووى مـانگت نــاڕوانیتە شـەوانێکى سـیاپۆشـم

هەتا خۆرى چاوت دادێ دوا پەیمانەى خەم ئەنۆشم

تۆ لەڕوئیاو خـەیاڵمدا هـەمیشە واى لەبەر چـاوم

ئەى نازانى من بەبێ تۆ وەک مۆمى دانەگیرساوم

بە دوو دەستى زەریفانە لێوانێک پڕ عەشق بێنە

لەنێو ئەهلى خەمباراندا سۆزى وەرەو دەرم بێنە

شایەد ڕۆژێ لەخۆت پرسى ئەم خەڵوەتە لەپاى چییە

تا ناسـەرى لاى تۆ ئەبم من هـەر ڕێگـام تەنیـاییە

لەکـەنارى دەریاى ژینا لە بێکەسـى بێکەسـترم

خۆمن ئەهلى مەستانە نیم لە بادەنۆشان مەسترم

---------- ----------- ----------- ------- ---------

هەنگاو

کەیەکەمجار هاتى بۆ لام هەنگاوێت ئەکرد بەدوان

بەڵام ئێسـتە بەهـەنگـاوێ ڕایئەماڵى یـادگارەکـان

بەرز فڕیت بەڵام دیارە لەئاسمانیش پەشیمانى

بۆیە ئێستەش وێڵى بەدوام تا هەواڵى من بزانى

هەرچى ڕۆژێک سایەى باڵات وەک ئێوارە بەجێى هێشتى

ئەوسا ئەتوانى جێم بێڵى وەک فرمێسکێک کە بۆم ڕشتى

دوا یـادگـارى ئەم ئـەوینە هـەنـاسـەیەو لەگـەڵتـایە

بۆ کوێ بڕۆى دێتە ڕێگەت وەک شنەى با بێ سیمایە

بڕۆ خـاکى شـوێن پێکەشت لەگەڵ خۆتا ڕابماڵە

سکاڵاى من بێ ورتەیە چونکە عەشقى تۆ بەتاڵە

ئیتر هەرگیز ڕێى جارانم بەڕێگەى تۆ ناگاتەوە

نەک سەرنجم بگرە دڵیش دەرگا لە تۆ ناکاتەوە

---------- ----------- ----------- ------- ---------

بێ پەنا

ئەگەر تۆ بێى ئیتر هەرگیز چـاوەڕوانى بەهار ناکەم

تا دوانەفەس بەمردنیش هەست بە بوونى ئازار ناکەم

با لەکوچـەى چـاوەڕوانى بێمە دنیاى یەکبوونەوە

خوا ئەزانێت خۆشیم نییە بەدەست دڵەى زەبوونەوە

ئەوسا ژینم پڕ سەفایە و خەمم لەکۆڵ ئەبێتەوە

دەرگاى هیوام لەبەهەشتى ئاسمانێکا ئەکرێتەوە

ئەم گۆشەیەى کە ئێستاکە بۆتە ژوورى خەمەکانم

مەگەر هەر تۆ فریام کەوى دەستم بگرى بۆ ژیانم

ئەى هەناسەى ناو دەروونم لەم غوربەتە جێم مەهێڵە

بـێ تـۆ دڵم بـێ پەنـایــەو ڕێبوارێکى تـەنیـاو وێڵە

بەزمانى بەسـتراویشم تەنیـا بۆ ناخـى خـۆم ئەدوێم

لە دوا ڕێگەى چاوەڕوانى بۆ ماڵى خەم هەنگاو ئەنێم

---------- ----------- ----------- ------- ---------

ئاهوئاوات

ئاهوئاواتم هەر تۆ بووى . . گوڵم بۆچى نامدوێنى

سەفاى خۆشبەختیم نەما، گەر تۆ خەندەم بۆ بێنى

لە میهرەبانى جـوانیتـا ، ئەتۆ نەغمـەى ئەوینى

ئەشێ بەدبەختى خۆم بێ بۆ من وەرزى ئەسرینى

هەناسـەى شیرینم . . نەوگوڵى ئەوینم

بەسەکزەى جودایى . . تاسەى عەشقى تەنیایى

لەئاگردانى دەروونما ، ناخم کورەى بەستەمە

تینووى کانیلەى ڕێتم ، میهرى دڵ و جەستەمە

لەخۆرەتاوى نیگاى تۆ ، پەردەى تەمى پاییزە

نێرگز سەرچۆپى ناگرێ ، بەهار دیلى ئازیزە

گریانى شەوانە . . ئاوازى بارانە

خەندەو خۆشى تۆراوە ، بەهار سیماى گۆڕاوە

---------- ----------- ----------- ------- ---------

سەفەرى خەم

ئەمشـەو دڵم ئەناڵێنێ لە ئارانى هـەوارێکا

کۆترێکەو هەڵکورماوە لەقەد پاڵى نسارێکا

فرمێسکى چاو بەخوڕ دێت و لەگەڵ خەما ڕێگا ئەگرێ

چراکەشم تروسکەى دێ ، هەناوى خۆى بەگڕ ئەبڕێ

هاوڕێى گیانیم خـەمى شـەوم وەرە دڵم پڕکەرەوە

دواهەناسەش بۆ ناو گەرووم پڕ بەتاسە شۆڕ کەرەوە

ئێستاش خەمە کەدڵسۆز بێو خۆى لەجەستەم بئاڵێنێ

لە مەنزڵگـاى دوا هـــەوارم کۆڕى شــیعر بسـازێنێ

چۆن لە ماڵى پڕ هـەنسکا دەسـت بەردارى خەمى شەوبم

کەمن پشکۆى گڕى عەشقى خۆشەویستى دەستى ئەو بم

لەگەڵ ژانى دەم پەژارە ئاهى شەوم بێ کۆتایە

خـەیاڵێکەو مەرگەسـاتە تا چاوبڕکا لە سـۆتایە

لەگەڵ دڵى ئەم شەوەدا بۆ تۆ ئاخم هەڵکێشاوە

بۆ ئامێزى کسپەو ناسۆر فرمێسکیشم بەلێشاوە

ئۆخەى ناکەم بە گێژاوى گەردەلوولى خاکى خەیاڵ

ناچار ئەبم ئارام بگرم تا لێم هـەڵکا شنەى شـەماڵ

---------- ----------- ----------- ------- ---------

گۆشەگیر

ئەوا دیسان زەماوەنە دڵى منیش دەریاى مەنگە

تەنیا منم گۆشەگیرم دوور لە خۆشى ئەم ئاهەنگە

ڕەشـبەڵەکە وەک ملوانکە هەڵئەپەڕن کوڕ و کچـان

زۆر بەجوانى ئەینەخشێنن دەست بەرنادەن بەبێ وچان

ئارام ناگرم لەم گۆشەیە چونکە بێ تۆ لام زیندانە

گشت ئاوازێک بۆ دەروونم کاردانەوەى بەگریانە

ناچار منیش مەلى نیگام بۆ باڵاى تۆ ئەخولێتەوە

تۆ لێرەنیت منیش دڵم بەهیچ کەسێک ناکرێتەوە

زۆر ئەبینم لەم ئاهەنگە پڕسەنجم خۆ ئەنوێنن

هەرچەن ئەکەم لەبەر چاوما شێوەیەکى تۆ نانوێنن

لەتۆ زیاتر کەس شک نابەم مەیلى عەشقم بجوڵێنێ

وەک خۆت ئاسا تەرزەى سەرنج بە ڕوخسارما ببارێنێ

---------- ----------- ----------- ------- ---------

دیارى

چى بنێرم بەدیارى بۆت کە وەک خۆت بێگەرد و جوان بێ

تەنیـا دڵم بـەدى ئـەکـەم هـەتـا مردن لات میـوان بێ

ڕاستە من بەو دڵە ئەژیم ئەیدەم بەتۆ وەک ئاوێنە

چى بێ لە دڵ شیرینتر بێ تۆش لە دڵتا بیخەوێنە

لە دوورەوە چـاوم لەگەڵ سـەرنجـى تۆ ئاوێزانە

دوو مناڵى دەم بەخەندەن بۆ یەک ئەدوێن ئازیزانە

کە ئەگەیتە بەر دەروازەى ماڵى گلێنەى چــاوانم

منیش بەسەرنجى تینووم بۆ خۆرى چاوت ئەڕوانم

بەڵام چیبکەم لە دوورەوە پرشەى نیگات ئەمسووتێنێ

هەرچى وشەى ئەوین هەیە لە شەرما خـۆى ئەتورێنێ

ناچار منیش بێدەنگ ئەبم تا تۆ حەرفێک بدرکێنى

هەتا لە جێژوانى تارم چراى عەشقێک داگیرسێنى

---------- ----------- ----------- ------- ---------

هەڵوەرین

وا پاییزەو گەڵاى زەردى درەختەکان هەڵوەریوە

باڵندەکان ئەجریوێنن ئاسمانیش تەمى پۆشـیوە

جەستەى منیش خولیاى تۆیە لەم ڕێگایە غەمەنگیزە

هـەنگـاویشـم بێ لانەیە لە بـەر گەڵاى ئەم پاییزە

ئەى وەرزى تەم بەهەناسەت وشک ئەکەى گوڵزارەکان

لێزمە ئەکەى شەکەت نابى وەک فرمێسکى دڵدارەکان

زریانى خـەم تێکـەڵاوى بـارانى گـریـانم ئـەکـەى

گەڵاى جوانیش ئەوەرێنى لەبەهەشتى دارى ئەخەى

ئەى وەرزى جوان بابسوتێى بە ژیلەمۆى وەرزى خەزان

خـەم مەپۆشـەو شـەکەت مەبە هـەتا ماوە گـەڵاڕێزان

چونکە منیش هەر وەکو تۆ لە ئەوینم هەڵوەریوم

لە بەهـارى ڕابردووما لە سـایەى تۆ هـەڵپەڕیوم

دوورى وغوربەت

هەر ئەڕۆم و وەک شەو و ڕۆژ بەڕێى خۆما دێمەوە

دوور لە تـاسـەى یـادى کۆنى یـارانم ئـەتلێمـەوە

وەکو کزەى ساردى نەسیم ڕێ ئەبڕم بەبێ وچان

هـاواریشـم بێنـەوایـە بـۆ شــەوانى پـڕ لـەژان

بۆ گوڵ ژیانم کەچى وەرزم هەر سەرەتاى پاییزە

رێگەى چــۆڵم دوور لە دەنگى هـاویارانى ئازیزە

بۆ کوێ بڕۆم دڵم وەکو کۆترێکى لانەوازە

چـاوەڕوانیم باڵدارێکە تـا ئێواران بێ نـازە

بە دڵ ویسـتم لە نێو کـۆڕى هـاویارانم دانیشـم

ئیتر بەس بێ فرمێسکى ئاڵ بۆ غەریبى هەڵڕێژم

---------- ----------- ----------- ------- ---------

شەوانى سیاپۆش

لە ئێوارەى ئەنفالێکا هـاتن تیشکى هـەتاویان کوشت

پەڕى گوڵیان دەسکەنە کرد ، لە بیابانا هەڵیان ئەڕشت

ڕووبار نەما دیلى نەکەن ، ئاوهەڵدێرى نەسوتێنن

چـرا نەما لە نـاو دێیا گڕو شـەوقى نەخـنکێنن

قەنارەکان بۆ ئاوازى هـەناسەى قوڵ ئەترسێنن

هەڵپەڕینى تەرزە لە خاک بەتەزیوى ئەخەوێنن

خامۆش نابێ دوا سـەرنجى ئەستێرەى سەر کاروانى دوور

باڵاى شاخم بورکان ئەگرێ ، پەیام دێنێ گوڵاڵەى سوور

کە دەفتەرى وڵاتى خۆر مێژووى ئاگر سـەرەتا بێ

هیلاکى خاک بۆ هەنگاوى ئاوارەکان بێ هاوتا بێ

سیماى چاوى دایکى وڵات فرمێسکى سوور ببارێنێ

چـۆن قەنـارە سـیماى مەرگ بە ملوانکە ئەناسـێنێ

هـەڵۆکانم دەسـەرکەون بە گەردنى لوتکەى شاخا

با داگیرسێ ئەو شۆڕشەى کە مەشخەڵى وا لە ناخا

بـا تـارمایى دوژمنـانى وڵاتەکەم سـەرەو لێژ بێ

نەبا دایکى شیرینیشم دڵى مشتێک خۆڵە مێش بێ

---------- ----------- ----------- ------- ---------

ناکامى

پەشـیمانم لـەوەى وتم کـزەى ڕۆحـم ئەبەخـشـم پێت

خۆشەویستیت باڕەشێک بوو گوڵمى وەران کەوتە بەر پێت

پێت نەوتم بۆچى ئەڕۆى کێ پارسەنگم بۆ تۆ ئەدات

لە هاوارى منا ون بووى بۆیە چـرپەت لێوە نەهـات

با تابلۆیەک جوانیت هەبێ لام وەک نەخشى سەر ئاو وایە

دەسـتە بـاڵاى گوڵـــَەبـاخ بیت تـازە بۆنت بۆ من نـایە

با کیشوەرێک لە شەونم بیت وەک سەرابێک تۆ ئەبینم

بۆ لــەمــەودوا وەکو جـاران لـە بــاسـى تۆ ڕانـامێنم

چۆن ئەتوانى لەگەڵ مندا شەڕى عەشق بەرپا بکەى

خۆتۆ ئێستاش لەسەر ڕێدا کە ئەمبینى سەر دائەخەى

لەویژدانى خۆت بپرسە بۆ لە ئاستم شەرمەزارى

بێوەفاییت وەڵامێکە تەنیا هەر خــۆت تاوانیارى

---------- ----------- ----------- ------- ---------

پشکۆى ئەوین

دەبمبەخشە کەنەمتوانى چراى عەشقت داگیرسێنم

لەڕێى هەموو هەنگاوێکتا گوڵى هیوات بۆ بچێنم

گوڵم نەکەى بە نیگــاى پڕ دڵى مـاتى من بکێڵى

چونکە خونچەى سەرنجیشت بە وەریوى بەجێدێڵى

نیگاى وێڵت لە من ببڕە مەمخە دەریاى خەم و پەستى

نەکەى حەزت ببارێنى بەسـەر پشکۆى خۆشـەویسـتى

خۆرى چاوت پرشنگ ئەدا دیارە تاسەى عەشــقى پێیە

چى شک ئەبەى لە دەرونما تا شەپۆل بەى بۆ ئەم ڕێیە

ورد بڕوانى ئاشکرایە سـیماى چـاوم ئەشک ڕێژە

تۆش ئەم حەزەت بتاسێنەو لەناو دڵى خۆت بینێژە

ئەى شاگوڵم هێندەى مەجنون شەیداى لەیل بوم لەکاتى خۆى

بەڵام لەیلى ئەم شــارەى من تەنیا خشــڵى گرتە ئەســـتۆى

من ئەترسم تۆش وەکو ئەو ڕێژنەى عەشقت ساماڵ بێنێ

ئەشـێ هـەورى بێ سـامـانم ئـەوینى تـۆش بـڕەوێنــێ

نا بـاوانم لەسەر چـڵى نەدارى من ئۆقـرە ناگرى

بێگومانم لەباڵ ئەدەى لەماڵى من لەنگەر ناگرى

---------- ----------- ----------- ------- ---------

بێدەنگى شار

شار خامۆشە کش وماتە کۆڵان کەسى لێوە نایە

تەنیا دڵى نیشـتمانە پڕ لە هـاژەى ڕەشـەبـایە

کەى پەیامى بەهار وابوو گوڵاڵەى سوور هەڵوەرێنێ

بۆ سـەرچـۆپى ئەم نەورۆزە نێرگز لەخـاک بتۆرێنێ

هێشتا وادەى وەرین نەبوو چرۆى دارو دەوەن سووتا

وەکو پـاییز پێشـوازى گوڵ بۆ پەپـوولە بوو بەسـارا

کە هـەتـاویـان لێ ون کردم ، نـابینـا بووم بەو سـێبەرە

لەگەڵ جەستەى گەڵاى وەریو بێ نازکەوتین لەو دەڤەرە

لەژێر پەردەى تەم و مژا ڕۆح گەیشتە تاقى ئاسمان

هـەناسـەشـم سـەرەڕۆ بوو بۆ ئاهێکى پڕ بە ویژدان

هێلانەى مەل تابوتێک بوو باڕەش ئەیبرد بۆ ئارامگا

هەنگاوەکان بێ لانە بوون پەشــێوابوون لەتاو ڕێگا

هێز ئالوودەى مەینەتى بوو بەبێ ئارام خەوى لێکەوت

ئەژنۆى شکاو بەبێهوودە لەنیوەى ڕێ لە پێ ئەکەوت

چەم غوربەتى لێنیشتبوو سەرى هەڵگرت وەک ئێوارە

خۆرەتاویش بێ کەس و کار زەرد هەڵگەڕا لەو هەوارە

---------- ----------- ----------- ------- ---------

کزەى هەناسە

بۆچى نایەى پڕ سەرنجم هاودەمى ئەوینم بى

لـەڕۆژانى تەنیـایمـا هـاوسـەفـەرى ژینم بى

چـاوەڕوانى نیگاى تۆمـە تـا سـپێدە دەرکەوێ

لەبەر تیشکى چاوەکانتە ئەستێرەشم خۆشئەوێ

گەرچى جوانیت وەک بووکى گوڵاڵەى جوانى بەهارە

دڵ بــەزامى خــەمى تـۆیــە بێدەوایــەو بیمــارە

سەرم خستە نێو کۆشى خەم تا یادێک بکەمەوە

گۆشـەگیریى و تەنیـاى بۆ ماڵى خـەم بەرمەوە

وەرە تـاوێ بڕوانــە ســیماى شـێواوم ببینـە

هەر خۆت گوڵى سەبوورى لەخاکى دڵما بچێنە

وەک زوڵفى تۆ بەدەم باوە دێم و دەچم بێ ئارام

پـەشـێواو و لانەوازم وەرە ئەى خـــۆرى دنیام

هەڵەبجە

بۆ کوێ ئەڕۆن کە ئەزانن تەم و مژ وا لەڕێتانە

دوا سەفەرە لە هـەڵەبجە کە زریانەو گۆڕستانە

دیارە وەرزى گەلەکۆچەو شارەزوورى گرتۆتەوە

نیشتمانم خەم ئەنوێنێ لەجیهانیان شاردۆتەوە

ئـاى لەم وەرزى دابڕانە لـە هـەر چـوارلا هـەر وەرینە

دەى ڕەشەباى دواهەناسەو فرمێسک باڵاى مەرگ ببینە

بـە بێدەنگى لە دواسـاتى ماڵئـاوایى ڕاوەسـتاوم

کە ئەبینم گوڵ ئەورێ و باڕەش ئەیبا لەبەر چاوم

دیارە ئەمڕۆ هەڵمژینى هەناسەتان بۆنى شارە

ئەستێرەى کاروانى ئێوە چراخانى شەوى تارە

چۆن ئەتوانن بەڕۆحى پاک هەڵەبجەکەم ئەگرنە کۆڵ

فریاکەون کانى عاشقان دەروونى بوو بەمشتێ خــۆڵ

---------- ----------- ----------- ------- ---------

دابڕان

کزەى عەشقى منە وەرزى دوورى ئەوین یادەکەم

وەکو شــەماڵ بۆ گەڵایەک هەمیشـە هانا دەبەم

خـەمى کۆچـى تـۆیە گـوڵم دڵى شێوانم بـەجـارێ

کۆچەرێکى ڕێى ئەوین بووم بۆ سۆزێکى پڕ ئازارێ

تۆ پێت وتم باخى عەشقم پڕ سێبەرى ڕێگەى تۆیە

هەرچى ئاهێک هەڵدەکێشم یەکەیەکە خۆزگەى تۆیە

ئەى ئێستاکە ئاهت بۆ کرد بەهاودەمى هەناسەى من

خۆزگەت بۆکرد بەگوڵێکى زەردو تینوى دواکاسەى من

تۆ سەرەتا نم نم هاتى کەچى ئێستە ئەمسووتێنى

بۆ ســەمـەرى چاوەڕوانیم باخى هیوام ئەوەرێنى

چــۆن بتوانم بێ تۆ بژیم سەفاى دڵم وێرانەیە

ئەویش چەرخى دەورو دەستى دابڕانى زەمانەیە

---------- ----------- ----------- ------- ---------

بێ هوودە

وامئەزانى کەجێم بێڵى کەشتى ڕێگەت لەنگەر ناگرێ

بڕوام نەکـرد کـە زریانى ئاهـى دڵم ڕێت پێ بگرێ

بەسەر مندا شەپۆلت برد هەور ئاسا چویتە ئاسمان

بەڵام ئێسـتە بەلێزمەوە دێیتە خـوارێ وەکو باران

ئێستا چراى عەشق و هیوام خامۆش بووە بەدەستى تۆ

هەسـتى شـیعرم بێهوودەیە لەیادێکى سـەرمەسـتى تۆ

خونچەم وەرى و دڵم شکاو هێلانەشم لێشێواوە

گەڕانەوەش دادت نادا چون بەفرى عەشقم تواوە

ئاوێنەى دڵ وا شکاوە وێنەى تۆشى ون کردووە

تۆ بزانـە چ دەردێکت بەم ئـەوینەى من بردووە

ئیتر بڕۆ بیر لە ســـایەى دارى عەشـقم مەکەرەوە

ڕێژنەى کۆچت بۆ کێ دایکرد هەر بۆ ئەوى ببەرەوە

---------- ----------- ----------- ------- ---------

هەراسان

هـەراسـانم لەم شەقامە هـەرچەن تاکەو گوڵى شارە

هەتا دوێنێ جێژوانمان بوو بەڵام ئێستە جآى نەیارە

ئەى شەقامى دەم بەگوڵم بۆچى ڕێگەت لەسەر پشتە

گەر دوو هاوسەر بێن و بڕۆن لاى تۆ ئەبن بەفریشتە

ئەى نازانى ئەوخاتوونەى کەهات پێى نایە سەر پێڵوت

سەردەمێ بوو نازەکـانى بەمن دابوو لە خـاکى ڕووت

وا ئێستاکەش هەنگاوەکەى چاوى ڕەشى تۆى شاردەوە

لەبیرت چوو پیاڵەى عەشقى پڕ تاسەمى ئەخواردەوە

کە زانى عەشقى بێگەردم بێ تەڵایەو بێگەوهەرە

لەباڵى دا و باکى نەبوو لە کۆچى خۆى بێ خەبەرە

ئەى شـەقـامى سـەرلێشـێواو باڵت لە ڕێیـان هەڵکێشـە

گەروەفاى بۆ من نەبووبێ شوێن پێى بۆتۆش دڕک و ئێشە

---------- ----------- ----------- ------- ---------

ئەشک

ئەى تەنیایى چەن شـیرینى بۆ تاڵى و سـەختى ژیانم

گەر تۆم هەبێ کەسم ناوێ تۆى دڵسۆزى خەم و ژانم

وا بێکەس و بێ میوانم دایمە دەرگام داخراوە

نوسراوى ناو لەپى دەستم تەعبیرێکى ئاڵۆزاوە

هەور بەسەر سەرما ئەگرى و نمنم ئەشکم بۆ ئەڕێژێ

پاییز لە سـێبەرى خۆیا جەسـتەى گەڵام بۆ ئەنێژێ

هاوسەفەرم سایەى خۆمە کە خۆر نەبێ ئەویش نایە

جاربەجارێ دڵخۆش ئەبم کە ئەبینم هاوڕێم بایە

کە ئاشناى تەنیایى بوم قەدرى نەبوو لام یەکەمجار

هەتا ڕۆژێ زۆر خەمبار بووم لەگەڵ ئەوا چوومە کەنار

ئەوسـا زانیم کە تەنیـایى دانیشـگایە بۆ دەروونم

بەڕابردووى خۆما ئەچم دەرسى تازەى تیا ئەخوێنم

---------- ----------- ----------- ------- ---------

هەرەسى ئەوین

هەرچەن لەشـارى بەهارام کەچـى شەماڵ گوڵ نادوێنێ

خۆشەویستى و عەشق و ئەوین لەم هەوارە هەرەس دێنێ

لەکۆڵانى بەربەستراوا نیگاو سەرنج لەیەک ئەکەن

ئاهو ئاوات دەنگیان نایە تا لە قاپى ئاسمان بدەن

وا ڕەشماڵى خێڵى ئەوین لەبەر هاژەى ڕەشەبایە

چراى عەشق و خۆشەویستى وا ئەخنکێ و بێ هانایە

وەک چۆن باخێک سەردائەنێ بۆ پاییزێک بەکینەوە

عاشق فرمێسک ئەوەرێنێ بەتابووتى ئەوینەوە

مامەى کاروانى خەمباران لەنیگاتا ئاوڕ دوورە

کە دائەکا ڕێژنەى گریان لەچاوانتا بێ سنوورە

بەدوا وشەى پڕ هەنسکى پەشیمانى و ماڵئاوایى

سۆزێکى بێ پایان خۆتى کە ئەیبەخشى دڵنەوایى

---------- ----------- ----------- ------- ---------

دڵنەوایى

کـە ئێـواران تەنیا ئەبم خـەیـاڵى تۆ ئەمبـاتەوە

دەنگى سۆز و پڕ ئاوازت لەناخما دەنگ ئەداتەوە

وەکودەریا شەپۆل شەپۆل تاڤگەى جەستەم بۆلاى تۆ دێ

بەڵام چـیبکەم هـەنگاو دژى حـەز و هـیوام ڕێگا ئەبڕێ

گەرچى بەرەو گۆشەى تارو ناهەموارى ئەڕۆمەوە

بەڵام دڵ و سەرنج ئەڕۆن لەگەڵ خۆمیان نابەمەوە

ئەڵێن چاو سرکە ناگیرێ بەڵام ئەشکم دەستەمۆیە

پێ هەنگاوم بەرەو ماڵەو کزەى دڵم بۆ لاى تۆیە

ئـەم ئێـوارە پەشـیمانە مـاڵئـاوایى ئەکـاتەوە

تا سپێدەى ڕون دێتەوە خەمێکى تر دەخاتەوە

لەژێر چەترى ئەم شەوگارە خەم ئەنۆشم بەئەسپایى

بێجگە لەتۆ کەس شک نابەم بمداتەوە دڵنەوایى

---------- ----------- ----------- ------- ---------

بێ سۆراغ

بێ سۆراغ نیم ئەگەر ڕۆژێ کەخۆم ون کرد لەبەر چاوتان

لەخـەونیشـا لەگەڵ ئێوەم لە ناو دڵمـان ئەى هـاوڕێیان

باوەڕ بکەن کەس نـاتوانێ یـادى ئێوەم لێ ون بکا

هیچ خونچەیەک ڕەنگى گوڵى ئەم هەوارە لەمن بکا

لەگەڵ هەموو کزەبایەک ئێوارانم بیر دێتەوە

دەنگى ئێوە لەناخمدا هەمیشە ئەزرەنگێتەوە

با دارتێلى شەقامەکان دوا یادگارى وەستانم بێ

فرمێسکەبارانى ئاسمان هەگبەیەکى سەرشانم بێ

دڵنیـابن بەبـێ ئێوە ڕێبـوارێکـم بێ نـاونیشـان

خەڵوەتێکم لەبێدەنگى و شارێکم لە خەم و گریان

بێ تۆ ناژیم شارى شیعر و دوا گۆرانى و دوا ئاوازم

بێگومانبە لەهەرکوێ بم من هەمیشە پێت ئەنازم

---------- ----------- ----------- ------- ---------

بیرەوەرى

ئەگەر هات و بیرت کردم تامەزرۆ بووى کە بمبینى

کە لێت دوور بووم نەکەى بچى دڕکى ئازار بچەقێنى

بڕۆ لـەگەڵ یادەکـانما دابنیشـە تـا دێمە لات

یادگاریمان لەبن نایە بەشى هەتا مردن ئەکات

لەژێر سایەى پەڵە هەورێ سۆماى چاومان بەیەک بەخشى

لـەکـاتێکى نـادیـارا بـادەى عەشـقى یەکـمان نۆشـى

حەزم نەکرد دواهەڵبەست و گۆرانى من خەماوى بێ

خەتى نوێژگەى ناوچەوانم نوسراوێکى تەماوى بێ

لە دوورى تۆ وەک ئاگرى بەر ڕەشـەبا بێ ئارامم

لەلاى خەڵکیش وائەزانن من هەمیشە بێ کەلامم

بێهوودەیە ئەزیزەکەم هەرچەن ئەکەم ناگەم بەتۆ

بەسووتانى مۆمى عومرم واتەمەنیش ڕۆى بەفیڕۆ

---------- ----------- ----------- ------- ---------

بەستەى غوربەت

ئەوا ئەڕۆم وشکە ڕێگەى دورەوڵات ئەگرمەبەر

بەناچارى خۆم ئەدەمە بەر بارانى هەورى قەدەر

ئەمن هەرگیز خواستم نەبوو ساتەوەختم تەنیایى بێ

گۆشەگیر بم لەکەسوکار دواتەمەنم جودایى بێ

ئەڕۆم چیتر بەستەى غوربەت بەناکامى ئەڵێمەوە

وەکو گەڵاى زەردى پاییز بەدەم باوە ئەخولێمەوە

خۆ نازانم ڕێى غەریبى دواهەنگاوم بۆ کوێ ئەبا

زەردەخەنەش بێهوودەیە لەدەروازەى مەینەت ئەدا

هەرچەن لەناو ڕازى دڵما یادەکانم پەنا داوە

وەکو مەلى سەرلێشێواو دڵ ئارامى لێ بڕاوە

بۆ وڵاتم بۆ یارانم دواهـەنـاسـەم هـەڵـئـەکێشـم

لە ئارامگاى دڵ و دەروون دواهەنسکى خۆم ئەنێژم

---------- ----------- ----------- ------- ---------

ئەستێرە

ئەستێرەکەى شەوانى من بۆچى ون بووى لەبەر چاوم

وەختێ کشاى لە ئاسمانا من لێرە سووتا هەناوم

من نازانم بۆ کوێ ڕۆشتى هاواریشت دەنگى نەبوو

توانەوەت پرشنگى دا گەڕانەوەت ڕەنگى نەبوو

خۆ من شەوان هاودەمێکى پڕ نیازى تریفەت بووم

عەشقى جوانى سیماى گەشى ئەم ڕوخسارە زەریفەت بوم

هەتا بڵێَى خاکى چاوم لە سـەرنجـت تێراو نەبـوو

لەئاسمانى پڕ ئەستێرە بۆ هیچ کامیان مەیلم نەچوو

تاسەى عەشقم لەتۆى دابوو بەڵام بێهۆ خۆت لێم تۆران

بویتە فرمێسکى بلورىو خۆت لەگۆناى مانگ هەڵوەران

جێگەى داخە کە سبەى شەو ئەستێرەى تر سەردەردێنێ

لەم ئاسـمانە لە شـوێنى تۆ ، بەتاسەوە خـۆى ئەنوێنێ

---------- ----------- ----------- ------- ---------

بەسەچیتر

بەسە چیتر لەپاش کۆچت مۆمى تەمەن مەتوێنەوە

بیناى چاوم مەکە دەریاو ئەشکى گەشم مەڕژێنەوە

بێجگە لەتۆ کەس شک نابەم خەمى قوڵم وەدەربێنێ

لە دەروازەى شەوى تارم مۆمێکى نوێ داگیرسێنێ

تۆ نەهـاتى وەکو شەماڵ تێکەڵاوى هـەناسەم بى

لەتەمەنى هەڵوەریوم خونچە گوڵى سەر کاسەم بى

من تا ئەمرم خـۆشـەویستى بێ پایانم سەرەتایە

نەهەنگى ناو دەریاى دڵت جیابوونەوەى لەکۆتایە

دەتۆش ئیتر پیاڵە لێکدەو بادەى تازە بخۆرەوە

منیش لێرە ئەناڵێنم بەدەس خەم و ناسۆرەوە

وانەزانى کە دوورى تۆ یادەکانت ئەباتەوە

هەتا بڕۆى زیاتر دڵم گڕو کڵپە ئەخاتەوە

تێک شکان

ئاى لەوڕۆژەى کەنەمزانى بە نیگاى تۆ خۆم تێک شکان

لەڕێى بەلەمى ئاواتم خۆشیت لەمن کرد بە تۆفان

نەفرەت لەمن کە سادەبووم خۆشەویستى تۆش ڕەهێڵە

بۆیە ئێستا شێوەم لاى تۆ وەک نەخشى سەر گۆمى لێڵە

تۆ پێت وتم هەناسەکەم من ڕاستگۆى ناو ڕاستگۆیانم

هەتا ئەمرم تۆ شک ئەبەم وەکو ڕۆحم بۆ ژیانم

کەمردیشم بەتەنیایى بۆ ئەستێرەى شەو مەڕوانە

ڕۆحم لەئاسمان ناسرەوێ لەگەڵ ڕۆحتا ئاوەڵدوانە

بەڵام ئەوەى کە تۆ وتت هەمووى ئەفسانەو خەیاڵ بوو

ئەو فرمێسکەى کەئەوەرى تاسەى جادوى چاوى کاڵ بوو

ئێسـتا منم لە ئامێزى جـیهانێکى پڕ ئازارا

لەسەرەڕآى نامۆ بوون و داستانێکى نادیارا

---------- ----------- ----------- ------- ---------

ژووان

بەئەسپایى چاوهەڵبێنە بۆ نیگایەک پەشێواوم

خۆشەویستى تۆ دەریایەو لەکەناریا ڕاوەستاوم

لەدوورەوە بۆت ئەڕوانم تۆ هەڵاڵەو منیش باران

وەکو وەرزى دەمەو بەهار پڕ تەماشاین بۆ لێکئاڵان

من وڵاتى خۆشەویستیم هێندەى ئاسمان بێ سنوورە

بەچاوى تۆ چاو هەڵدێنم شەوانیشم پڕ لە نورە

خۆزگە جارێک بایەک ئەبووم تاوێ زوڵفت بژاکێنم

پەنجەم ئەکرد بەشانەیەک کەزیەکانتى پێ دابێنم

لێوت لێوى لێوانێکە تینووى ناخم بۆ ئەشکێنێ

تەماشایەک لاى تۆوە بێ ڕۆح و جەستەم ئەتاسێنێ

وامەزانە وەک ئەستێرە لەدوورەوە بۆت ئەڕوانم

لەخەونیشا لەگەڵ تۆدام خەویش بەجێژوان ئەزانم

---------- ----------- ----------- ------- ---------

        هەناسەیەک

خۆشەویستیت ئاسمانێکە هەمیشە وا بەسەرمەوە

دەروازەى گشت سەرنجێکم بەیادى تۆ ئەکەمەوە

گەرچى دوورم بەڵام شێوەت قەت ون نابێ لەبەر چاوم

ساتێک وشک نابێتەوە هەردوو دیدەى پڕ لە ئاوم

زۆر ئەترسام کە ڕۆژێ بێ لەچاوانتا خۆم نەبینم

بەبێکەسى مەودام نەبێ لەئازارى خەم و شینم

ئەم سەفەرە هێجگار سەختە چونکە لە تۆ دابڕاوم

ئاخۆ کەى بێ شاد ببمەوە بەسۆماکەى بیناى چاوم

ئەگەر بڵێم خۆشەویستیت دەریایەکى بێ بەندەرە

بڕوابکە هەناسەکەم بێ تۆ خۆشى لام کەسەرە

ڕێگام کوچەى تەنیایىیەو سەرم سەداى هەزار خەمە

چەن هەناسەى سارد هەڵکێشم بۆ یادى تۆ هێشتا کەمە

---------- ----------- ----------- ------- ---------

بێ هەوار

لەدواى کۆچت ئاودامانى دەریاى خەمى بێ بوارم

ماندووى ڕێگەى چاوەکانتم کۆچەرێکى بێ هەوارم

وەکو بەفر بەبێگەردى هاتم ئێستاش ئەتوێمەوە

گوڵم ئێستە شیرنترم لەگەڵ تاڵیش ئەخورێمەوە

پاش چى ئەڕۆى هێندەى باڵات بەفرى عەشقم لێت باریوە

شەقام نەما جێژوان نەبێ ئەم شارەشم لێت تەنیوە

سروەى عەشقم لێت ئاڵا بوو، تا باڵاکەت بشنێتەوە

بەڵام شەپۆلى دابڕان بۆ کەنارم دێنێتەوە

خامەى دەستم هەنسک ئەداو نۆ شیعرێکى ئەگرێنێ

لەدەست غوربەتى تۆ ناچار وشەکانى ئەشێوێنێ

لە کێشانەى سۆزو خەما دوامەبەستت کێشانەکە

فریاکەوە وەرزى حەز ڕۆى هاوسەرى خۆت نیشانەکە

---------- ----------- ----------- ------- ---------

سەرنج

ئێوارەیەو بەهێمنى وردە وردە ڕێگا ئەبڕى

لەگەڵ لەنجەى سەرەڕێگەت لەشەقامدا پەنا ئەگرى

لەدوورەوە تیشکى چاوت ئەوینێکى خوڵقاندووە

بەرگى جوانى پڕ ئەندازەت بەساکارى نەخشاندووە

هەموو ڕۆژێ بەنیگایەک لەم شەقامە ئەمهەژێنى

خەندەى لێو و چاوى سەرنج جاربەجارێ ئەتۆرێنى

کەتێپەڕیت ناچارمنیش ئەم شەقامە بەجێدێڵم

بەچرکەیەک بێزار ئەبێ لەم بەهەشتە حەزى وێڵم

ئەى نازانى دڵەى کەیلم بۆ دیدارت ئەناڵێنێ

چاوەڕوانى دەرفەتێکە تا عەشقم پێت بناسێنێ

وانەزانى کە ناتوانم ئەم ئەوینە بخوڵقێنم

لەگەڵ لەنجەى سەرەڕێگەت ئەم پرسیارە بدرکێنم

چونکە چاوت هەتاوێکە لە ڕووى تارم هەڵدێتەوە

بۆیە منیش کە ئەتبینم وشەکانم ئەتوێتەوە

---------- ----------- ----------- ------- ---------

ون بوون

کوا شەپۆلى عەشقى دەریات تەوژمى بۆ جەستەم ئەبرد

کوا ئەوخەمەى بۆمن ئەخوراو لە سینەتا کڵپەى ئەکرد

ئاخۆ ئێستا هەنگاوەکەت بەرەو کام حەز ڕێگا ئەبڕێ

لەدەریاچەى پڕ ئەوینت ڕوخسارى من نوقوم ئەکرێ

من لەقاپى دڵى تۆم دا هەتا ترپەى هەناوت بم

تا لەدنیاى خۆشەویستى دوانیگارى بەر چاوت بم

ئێستاش تاسەى دووریت بکەم بۆنى یادت شەپۆل دێنێ

گڕى عەشقت لەهەناوما ئاگردانێک ئەخوڵقێنێ

گوڵم مەڕۆ یادەکانم شەپۆلیان بۆ تۆ هێناوە

یادگارێکى پڕ تەمەنم لەسەر ڕێتا بەجێ ماوە

ئاخۆ ئێستا سیماى عەشقت بۆ تاسەى کێ ئەڕازێنى

بەفرى نیگات بەهێمنى بۆ شێوەى کێ ئەبارێنى

---------- ----------- ----------- ------- ---------

سلێمانى و چراخان

ئێوارەیەو گەشەى هەتاو ماڵئاوایى ئەکا لە شار

زەردەپەڕى دەمەومەغریب سەرهەڵئەگرێ لەشەوى تار

ئەستێرەکان دێنە دەریاى ئاسمانێکى پان و بەرین

تریفەى مانگ شەپۆل ئەدا بەسروشتى جوان و نەخشین

سلێمانیش چراخانەو دوانیگارى تاسەى شەوە

شەقام وێڵى شەوەزەنگەو عاشقێکى شیرین خەوە

چیاکانیش بێ وەنەوزێ نیگابانى شار ئەکێشن

کوچەو کۆڵان بەهێمنى بەرگى تەنیایى ئەپۆشن

درەختەکان ئێشک ئەگرن بەسەر جەستەى شەقامى تار

شەماڵ دەستى گەڵائەگرێ و بەیەک ئەگەن وەک دوودڵدار

کات درەنگەو سەرنج خەمى گەڕانەوەى دەم بەیانە

شەویش ئەڕواو عاشقێکى لانەواز و بێ جێژوانە

واسەحەرەو شیعرى ماندوو لەم دیمەنە ئەتوێتەوە

چاوەڕوانى ئاسۆى ڕوونە بەمژدەوە هەڵبێتەوە

بانگى بەیان پەیامێکە بەشەو ئەڵێ ڕۆژهاتەوە

خۆر بەخەندەو پێکەنینى سڵاو لەشار ئەکاتەوە

---------- ----------- ----------- ------- ---------

خۆزگە

خۆزگە کاتێ هاتى بۆ لام دەرگاى دڵم داخستایە

بەدوا نیگاو خۆشەویستیت پێکەنینم بهاتایە

من نەمزانى وەک باڵندە تۆ گەرمیان و کوێستان ئەکەى

بەچوار وەرزم هۆگر نابى هەر ڕۆژێ بێ لەباڵ ئەدەى

بڕوام نەکرد ئەم عەشقەى تۆ ڕووبارێکى کۆچ لەبەر بێ

بەهارێکى بێ وەنەوشەو هاوینێکى بێ سەمەر بێ

خۆمن عاشقى پڕ شەونوێژى سەر بینایى چاوانت بووم

لەبەر ماڵى تەنیایدا دەستەو دۆعاى شەوانت بووم

سەردەمى زێڕ ئەوە نەبوو کە بەهەشتى ئەم دنیا بێ

تا سەرابى بیابانیش لەبەر چاوت وەک دەریا بێ

کە تۆ ڕۆشتى خونچەیەکت بەجێنەهێشت بۆ یادگارى

گوڵم بۆچى وەک با بردت بۆنى عەترى وەفادارى

چاوەڕوانى

بۆ نەهاتى خۆ من عومرى چاوەڕوانیم هەر بۆتۆیە

بێ تۆ دڵم ئۆقرە ناگرێ و مناڵێکى سەرەڕۆیە

وامئەزانى کە ئەمڕۆ دێى ئەم حەزەمان تێکەڵ ئەکەین

ناسۆرى ئەم ماوەیەشمان بەدیدارێک لەناو ئەبەین

تاریک داهات منیش ئێستا بۆ یادێکت پەنا ئەبەم

لەگەرووما پیاڵەى خەمم بەهەنسکێک لەدڵ ئەدەم

هەر ئەڕۆم و ئەم مەغریبە لەتۆ دوورم ئەخاتەوە

هەستم کۆترێکى نازدارە لەشەقەى باڵ ئەداتەوە

هانا بەرم بۆ هەر گوڵێک یادێکى تۆ نیگابانە

پەنجەش بەرم بۆ هەر شیعرێ ئاودامانى خەم و ژانە

وشەکانیش بەبێدەنگى بۆ مەبەستم دێنە خوارێ

لەگەرووما قەتیسماون تەنیا بۆ تۆ دێنە زارێ

ئێستا ئەسرین ئەبارێنم دڵى ماتم لە تۆ زیزە

بەهارێکى بێ نێرگز و زریانێکى دەم پاییزە

هەرچەن سۆراغى تۆ ئەکەم من دڵنیام بێ سەمەرە

ڕوو ئەکەمە هەر جێگەیەک بۆ ئەم دڵە هەر کەسەرە

---------- ----------- ----------- ------- ---------

هەوارێ لە ئاگر

کەى بارانێک بۆ ئاگرى ئەم هەوارەى من دائەکا

مۆمى وڵات هەمووى سووتا کێ چراى هیوا هەڵئەکا

ئەستێرەیەک خامۆش کراو لە ڕەشماڵى شەویان ئاڵان

تفەنگ هات و خەوى زڕان شیرین خەوى برد بەتاڵان

ئاوازەکان وائەگرین و قەڵەمەکان دیل کراون

هەڵبەستەکان لەترسانا هەمووى بەقوڕ سواغ دراون

پەپوولەکان لە گوڵزاران کەچى گوڵیان لێ وەریوە

ئەمە خەمێکى زۆر سەختە کێ لە خەما خۆشى دیوە

کوڕان ئەڕۆن دایکى وڵات بەبێکەسى بەجێدێڵن

کچۆڵەکان بەسادەیى بۆ ڕێى غوربەت خەو دەبینن

دایکیش بەرەو قاپى ئاسمان دەستەو دۆعا ڕاوەستاوە

لە دوورەوە ڕەنگى دیارە لەتیشکى خۆر دابڕاوە

---------- ----------- ----------- ------- ---------

سیحرى بەهار

ئێوارەیە و تاراى بەهار نەورۆز هەڵى ئەداتەوە

بۆ پێشوازى ساڵێکى نوێ دڵم ئاگر ئەکاتەوە

دواسەفەرى چرپەى بەفرە ئەتوێتەوە بەرەو ڕووبار

ئێوارەى سارد سەرى هەڵگرت لەتاو سیحرى نیگاى بەهار

سلێمانیش مەستى ڕەنگە کوچەو شەقام گشت چراخان

نێرگز بەدەستى گوڵەوە دێت و دەچێ بەرەو جێژوان

خۆ تۆ باخى پڕ ئاوێنەى خۆشەویستى ئەم دنیامى

لە کوآى گوڵم وا شەو داهات هەر تۆ چراى بێ نەوامى

ڕەنگ ئەبارێ بەسەر خاکى شەقامێکى سەر بەرەو ژوور

سیماى عەشق ئەفسانەیە لەڕووى مەستى خۆرى پڕ نور

دەریاى چاوم لە دووریتا وەکو ئاگر داگیرساوە

واهەستەکەم گڕى نەورۆز بۆ سووتانم داخراوە

ڕێگا وەکو ڕێى میحرابى سەر ئارامگاى عەشق وایە

چاوەڕوانم بۆ نەهاتى دەرگاى دڵم ئاوەڵایە

---------- ----------- ----------- ------- ---------

دڵى بەفر

تۆ ڕووبارى و منیش باران لەهەر کوێ بم لێت ون نابم

چاوەڕوانى ڕێت ئەکێشم وەک سێبەرى بن ساباتم

کاتێ لەگوڵ وردئەبمەوە جوانى لەتۆ وەرگرتووە

وەک نێرگزى پێش بەهارێ دڵى بەفرى سڕ کردووە

بەر لە چرپە گۆڕینەوە نیگا عەشقى گۆڕییەوە

هەر کە سەیرى یەکترمان کرد ناوى خەممان سڕییەوە

ڕەنگە دڵمان دوو کۆتر بن بۆ یەک ئاسمان لەباڵ بدەن

یا لێوانى پەپووولە بن کاتێ لێوى گوڵ ماچ ئەکەن

گەرچى دڵم وەک گژوگیاى سەربانى گڵ وشکەڵاتوو

نەک خەم نەما فرمێسکیشم بەیەکجارى بەساڵاچوو

ئاوێنەى ناو ژووورەکەشم وێنەى ڕووى تۆم نیشان ئەدا

هەرچى ڕەنگى دنیا هەیە لەڕەنگى تۆ سەردائەخا

---------- ----------- ----------- ------- ---------

دەروازەى عەشق

کە دەرگاکەت ئەکردەوە، دەروازە بوو بۆ عەشقى من

منیش بەبەر چاوى تۆدا تێئەپەڕیم وەک باى شەرمن

لەجێى نامە گۆڕینەوە ڕازى دڵمان گۆڕییەوە

بەسەرنجى خۆشەویستیت غەریبیمت سڕییەوە

من لە شارێکى غوربەتا بەچاوى تۆ دنیام ئەدى

حەیفە گوڵم ماڵى دڵم ئێوارانێ تۆى تیا نەبى

گوڵم بۆچى ئەڵێى با کەس پێ نەزانێ بە ئەوینمان

ئەى نازانى گەڵاکانیش بوونە پەرژین لە مابەینمان

شەقامەکان باڵیان ڕاخست تا من و تۆ لێوەى ڕەت بین

تا لەم شارە جوانەى تۆدا تا دوا نەفەس بۆ یەک بژین

بەرگى سادەى نارنجى تۆ مانگەشەوى تەنیایمە

زەردەخەنەى سەر لێوى تۆ دڵنەوایى غەریبیمە

---------- ----------- ----------- ------- ---------

کەى دێیتەوە

کەى دێیتەوە هەتا خەمى دڵى ماتم هەڵوەرێنم

لەدەروازەى گەڕانەوەت پۆلێ چرا داگیرسێنم

ئێستاش یادى مناڵیمان لەم کۆڵانە چاوەڕوانە

وەک بەلەمى چارۆکەدار ئەستێرەیەک ناونیشانە

لە سەر هەموو شەقامێکا شوێن پێ کانت ئەناسمەوە

لە دەفتەرى یادگاریما هەر ناوى تۆ ئەنوسمەوە

ژوورم وەکو دەشتى سەحرا دەنگى کەسى لێوە نایە

تۆ ڕۆشتیت و من لێرەوە غەریبى وا لە دڵمایە

کەى دێیتەوە تا ئەمجارە وەک دووگەڵاى سەرپەل بژین

لە پاییزیش لەگەڵ یەکا بۆ ئەودنیا عەشق بەرین

چاوەڕوانیت بۆتە چرکەى کاتژمێرى ترپەى دڵم

هەر بە وەرزى گەڕانەوەت چرۆ ئەکا باخى گوڵم

---------- ----------- ----------- ------- ---------

سەحراى دڵ

تۆ دیمەنى عەشقێکى نوێت لەسەر خاکى چاوما کێشا

ڕووبارێکى بەختەوەریت بۆ سەحراى دڵم ڕاکێشا

گەرچى منیش وەک درەختى بێسەمەرو بێ چرۆ بووم

لەنێو دەریا نەداریدا شەپۆلى تۆش ئەیدا لە ڕووم

خۆم ئەمزانى وەک فرمێسکم لەناو چاوما ئۆقرە ناگرى

کاتێ هەنسک میوانم بێت تۆش ئەڕۆیت و لێم دائەبڕى

کە تۆ ڕۆشتى خواستى دڵت وێنەو سیماى ڕووخسارم بوو

پاییزى من دادت نادا کە بەهارم لەگەڵ تۆ چوو

لەسەر ڕێگەى گەڕانەوەت ڕەنگ و شێوەم بوو بەباران

تۆ بڕوانە لە جێگەى خۆم هەورێ دەستى کردە گریان

ئیتر ڕەنگى خۆشەویستیم لە دیمەنى دڵت دەرکە

گوڵى یادت هەڵوەرێنە چونکە ژێرى هەمووى دڕکە

---------- ----------- ----------- ------- ---------

پەشیمانى

ئەو ڕۆژەى دێ پەشیمانى لەچاوى تۆ ڕەنگباتەوە

گێژەڵووکەى یادەکانم لەسەر ڕێتا هەڵکاتەوە

خۆشەویستى بەفرى سپیم ڕێگەى خەمى تۆى داپۆشى

هەر شەماڵى عەشقى من بوو تۆى ئەخستە لەرەى خۆشى

چۆن یادگاریم ئەسڕیتەوە کە ڕۆژ بەڕۆژ دەنگباتەوە

چۆن لەچاوتا ونم ئەکەیت کەلەناختا ڕەنگباتەوە

با پەنجەرەى ژوورەکەشت خۆرەتاوت بۆ ڕاکێشێ

من دڵنیام شەوانێکى بێ تروسکەت وا لە پێشێ

هەورى ڕێگەى گەڕانەوەت بۆ کوێستانم با ئەیهێنێ

ئەگەر پەڕى گوڵ نەبوایە شەونم لە کوێ خۆى بنوێنێ

ڕۆژێ دادێ لە جێى چرا یادەکانم هەڵکەیتەوە

بەسەر خاکى گەڕانەوەم وەکو باران داکەیتەوە

چۆن دەتوانیت لە بیرم کەیت یاد و شێوەم بسڕیتەوە

وەک خۆرنشین لەدواى کۆچم ڕووى سپێدەم هەڵدێتەوە

---------- ----------- ----------- ------- ---------

دڵى تار

وەرە جارێ هاوڕێى گیانى ڕێگەى تارى خەماویم بە

تۆ سەرنجى پڕ فرمێسکى دەریاى چاوى تەماویم بە

من ئاسمانم بێ ساماڵەو هەورى سەرم بەگریانە

عومرم بەرەو ئاوابوونە لە ئێوارەى ئەم ژیانە

دڵم خامۆش کش و ماتە وەک خامۆشى ژوورێکى تار

لەم هەوارەى کەمن هەمە میوان نابێ وەرزى بەهار

نەگەڵایەک سێبەرێکى پڕ ئومێدم پێ ئەبەخشێ

نەڕەنگێکى ئەرخەوانى بەیەکجارى دامئەپۆشێ

ژینم وەکو لێوانێکە بادەى تاڵى ئەخۆمەوە

لەخەمیشا لام شیرینە دووبارە بۆى ئەڕۆمەوە

ئەو بارانەى کە ڕووى کێلى هەزارانى شۆردۆتەوە

ئێستا منى لە چاوى تۆ بەیەکجارى شاردۆتەوە

---------- ----------- ----------- ------- ---------

لەهێمنى هێمنتر

ماڵئاوایى چەن ئەستەم بوو لەمابەینى من و تۆدا

کام شەپۆلە دەستى گرتى لەکۆچێکى بەبێهۆدا

لەهێمنى هێمنتر بووى چۆن ڕووبارێک پەى پێ بردى

ڕۆژگارێکى ڕەش و تاریک لەچاوانى منى کردى

وامئەزانى لەپرسەما کۆڕى شیعرم بۆ ساز ئەکەى

بەڵام ئێستا بەکۆچى خۆت پشکۆى دڵم ئاگر ئەدەى

خۆزگە وشەى ماڵئاوایى لە ئەزەلدا هەر نەبوایە

کە دەرگایەک داخرایە سەد دەروازە وازکرایە

چل نشینى ئەم شەوانە تەمەنێکى چل ساڵییە

ڕوو ئەکەمە هەرچى شوێنێک بێ تۆ لە چاوما خاڵییە

هەناسەکەم خۆ نەمتوانى هەناسەیەک هەناسەت بم

بۆ حەرفێکى ماڵئاوایى زەردەخەنەى پڕ تاسەت بم

---------- ----------- ----------- ------- ---------

پرسەى گەڵاکان

پرسە دانێن بۆ گەڵاکان جەستەیان خاک نەیشاردەوە

کزەى پاییز نازى کێشان بەدواهەناسەى ساردەوە

سەفەر بەرەو ئەو گەردوونەى تەنیا گەڵا ئەباتەوە

تا ئاوابوون خەمبارییەک باڵى ڕێگا ئەکاتەوە

سروودى عەشقى گەڵاکان ڕەشەبایەک ئاوازیەتى

تەمتومانى ئەم پاییزە هەڵوەرینێ گوڵنازیەتى

هەر تابوتى گەڵاکانەو لەسەر شانى ڕەشەبایە

دوا چیرۆکى هەڵوەرینیان لەنێو هەگبەى سەفەردایە

لەژێر تریفەى مانگەشەو پۆلێ گەڵا ئێشک ئەگرن

لە پێشوازى مەرگا پشکۆن بەڵام بۆ ژین ساردوسڕن

سەیرى بەهار لەوەدایە لەگەڵ خۆیا چرۆ دێنێ

لەجێى گەڵاى سەفەر کردوو با گەڵاى تر ئەشەکێنێ

---------- ----------- ----------- ------- ---------

ئاوابوونى خەم

تۆ بەتاڤگەى پێکەنینێ نەرمە شەرمێ ئەبارێنى

بەسەرنجى خۆشەویستى ڕۆح و جەستەم ئەبزوێنى

دەسا چیبکەم من باڵبەستى ژیانێکى دیل و کەیلم

هەموو دنیا گوڵباران بێ بەرەو تۆ دێ تاسەى مەیلم

تۆ بڕوانە چۆن مانگەشەو دارو دەوەن ڕەنگین ئەکا

سەرنجى تۆش وەکو هەتاو دنیام پڕ لە ئەوین ئەکا

ئەو شەوانەى کە من هەمن چاوت ڕۆژیان دێنێتەوە

یاساى ژینە کە خۆر هەڵدێ مانگەشەو کاڵ ئەبێتەوە

ئەى خۆرەتاو گەرچى پرشەى نیگاى چاوت زۆر بەتینە

تا ئەتوانم بۆت ئەڕوانم ڕووناکى ئەدەى بەم ژینە

دڵم گەڵاى درەختێکە شەماڵێک بەو ڕایوەشێنە

وەرە گوڵم لەدارى خەم تاسەى کەیلم هەڵوەرێنە

---------- ----------- ----------- ------- ---------

تریفەى خەیاڵ

وەرە تریفەى خەیاڵى شەوانى بێ ئەستێرەم

من غەریبى لاى ئێوارەى شارە جوانەکەى ئێوەم

ڕێگەى عەشقم نیشاندە تا زەردەپەڕ بەدیارە

تەنیا بادەو مەیخانە بۆ ڕۆحم ئینتیزارە

شەکەت بوونى ئەم ڕێبوارە ئاسوودەکە بۆ جارێ

لەم پاییزى غوربەتە بمبەرە نێو بەهارێ

تریفەى چاوى بەنازت ڕۆح لەجەستەم دەردێنێ

گوڵەباخ بەشەرمەوە لە ڕووتا هەرەس دێنێ

تۆى نورى بەر پەنجەرەى نیگاى وێڵى شەوانم

لە ڕۆژیشا تەنیا تۆى چرپەو سروەى بەیانم

وەرە ئەمشەو ئاسوودەمکە بێدەنگیم بۆ بشکێنە

ئەستێرەبارانە گوڵم تۆش وەرەو خۆت بنوێنە

لەئامێزى ئەم شەوە چراخانێ بسازێنە

لەم تەمى غوربەتەدا ساماڵێ وەدى بێنە

---------- ----------- ----------- ------- ---------

گەڵا

خۆشەویستیت بارانێکە خاکى خەمم ئەشواتەوە

ئاوازێکى پڕ سەفایەو دڵم ڕووناک ئەکاتەوە

سەرنجى تۆ شەپۆلێ بوو خاکى خەمى ڕاماڵیوم

ئەو دەمانەى لە تۆ دوورم واهەستەکەم خێر نەدیوم

بەڕووى خۆرت سەرهەڵبێنە بەڵام ساتێک مەڕۆرەوە

بەسەر باڵاى تەنیایما وەکو باران داکەرەوە

تاڤگەى خەیاڵ لەتۆوە دێ دەڕژێتە ناو دڵى مەنگم

هەروەک باخى دەمەو پاییز بێ سروەى تۆ من بێ ڕەنگم

تۆ بەهارى و گیان بەبەرى دڵى مردووم ئەکەیتەوە

نازانم چۆن خەیاڵیشم بەرەو لاى خۆت ئەبەیتەوە

---------- ----------- ----------- ------- ---------

گوڵەباخ

خۆشەویستى ئێمە وەکو خۆشەویستى گوڵ وبایە

چیرۆکێکى بێ پایانەو لەدیوانى شیعردایە

عەشقى ئێمە چوار وەرزەیە هەمیشە هەر نەوبەهارە

شەقامێکى باڵاپۆشە لە سێبەرى لاى ئێوارە

پەنجەرەى ئەم عەشقەى ئێمە بەرامبەر بە خۆرنشینە

وەکو کانى ئەم هەوارە ساف و بێگەرد و شیرینە

گەر نێوانمان بیابانیش بێت لەخەونێکا بەیەک ئەگەین

وەک دوو باڵدار بە ئازادى بۆ لاى یەکتر لەباڵ ئەدەین

عەشقى ئێمە هەڵبەستێکە ئاوێنەیە بۆ عاشقان

گوڵەباخى ناو گوڵدانە بۆ دیدارى میوانداران

وەکو دڵى منداڵانە پڕ لە یارى و پێکەنینە

بەهیچ زێڕێ پێوەر ناکرێ ئەوەندە قورس و سەنگینە

---------- ----------- ----------- ------- ---------

چیت لێم ئەوێ

چیت لێم ئەوێ لەمە زیاتر دایمە دڵم وا لە مشتە

چاوم لە ڕێى گەڕانەوەت دەرگایەکى لەسەر پشتە

بڕوابکـە دابڕانیش ڕێگـەى عـەشـق لـە من نـاگـرێ

ئەوئەڵقەیەى لەدەستایە هەریەک پەنجەى پێ دیل ئەکرێ

بۆ بێدەنگى کە شیعرێکم هەزار پرسیار لە تۆ ئەکا

بۆ ناپرسى کە هاوارم ڕۆژى سەد جار بانگت ئەکا

خۆزگە ئەخۆم گیان بسپێرم تا ئاسوودە دڵ بسرەوێ

بێگومانبە کە لەو دنیاش بەم عەشقەوە هەرتۆم ئەوێ

ناونیشان

لەوەرینى هەموو گوڵێک ناونیشانى منى تیایە

چیتر نەرمە شنەى بەهار بەسەر باخى دڵما نایە

ئـاودامانم لە تەنیـایى بەشوێن خۆما پێ هەڵئەگرم

بەفرمێسکى تەڕى چاوم تەمى شوشەى دڵم ئەسڕم

چراى خۆزگەى خامۆشى من بەرامبەر بە ڕەشەبایە

ئاوابوونى دوا سـەرنجـم لە ئـاوێنەى سـروشـتایە

دڵم لە بەر ڕووبـارى خـەم وا بەجـارێ بوو بە دەریـا

کەس وەکو من خەمى نەکرد بە تاقانەو هاوڕێى دنیا

کوچـەى چـۆڵى گەڕانەوەم هەر وەکو خـۆم دڵى تەنگە

چەخماخەى سەر کێڵگەى دڵم دایمە خامۆش و بێدەنگە

بەوەرینى هەموو گوڵێک خەریکە چاوم هەڵوەرێ

کزەى ڕۆحم بۆى ئەسوتێ و بەم ئاهەوە دێتە دەرێ

کەسێک نییە پەنجەرەى سۆز بەڕووى دڵما بکاتەوە

یا بارانێک بە هێمنى گەڵاى خەمم بشواتەوە

لەبێدەنگى خۆما غەرقى گومانێکى نادیارم

وەک ڕێبوارى بێ سەروشوێن وێرانەیە دوا دیارم

---------- ----------- ----------- ------- ---------

ناوى نوێ

واتێنەگەى وەکو جاران هەر ناوى تۆم لەسەر لێوە

ئەى نازانى کە گوڵ وەرى هەزار خونچە وا بەڕێوە

تۆ هەنگاوێک بەجێم دێڵى من سەد هەنگاو لە تۆ هەڵدێم

تۆ کەناوى من بەدناوکەیت من چاوەڕێى ناوێکى نوێم

بڕۆ لەگەڵ ڕووبارێکا گەڕانەوەت لە دوا نەبێ

پەنجەرەى ئەم عەشقە داخەو هەنگاو بەسەر دڵما بنێ

کەى ڕەوایە گوڵى نێرگز لە دواى بەهار سەرباتەوە

یا بارانێک لەهاوینا باڵاى دارێک بشواتەوە

وانەزانى ئێستا دڵم وەکو چراى خامۆش وایە

تازە تیشکى هەتاویش بیت ئیتر چاوم پێت هەڵنایە

بڕۆ لە ژێر هەورى ڕەشى پەشیمانى خۆت دانیشە

چوون ڕابردووى تۆ ئێستاکە لاى کەسێکى تر بە ئێشە

---------- ----------- ----------- ------- ---------

دەست بەنێرگز

ئەى ڕووبارى سەرهەڵگرتوو لەگەڵ خۆتا بۆکوێم ئەبەى

منى گەڵاى وەریوى خەم بەشەپۆلێک نوقمم نەکەى

بمبەرەوە لەگەڵ هەورێ بمبارێنە سەر وڵاتم

وا لە تۆفى غەریبیدا دڵم تەزى و ڕەق هەڵاتم

دەستم بگرە وەکو بایەک کە چۆن پەلى چڵێک ئەگرێ

یا وەک شنەى زەردەخەنە کە فرمێسکى چاوم ئەسڕێ

هانێ دەستم ها تەماشام بمبەرەوە بۆ نسارێ

دەى ببارێ وەکو ئەشکم بەسەر خاکا وەرە خوارێ

وەکو بۆنى چەپکێ نێرگز لە دەستێکا هەڵمڕێژە

لە دەروازەى شارا دامنێ و لەوێ خەمم پێ بنێژە

ئەوسا لەگەڵ ئێوارەیا دێم لە قاپى دڵت ئەدەم

چاوى خۆزگەم لە خەرمانى چاوەڕوانى تۆ شەن ئەکەم

---------- ----------- ----------- ------- ---------

نەزرى خەندە

من بینایم هەورى لێڵەو غەریبى وا لەچاومایە

پێکى مەینەت ئەخۆمەوە خەم لە دڵى گریاومایە

بەڕوومەوە پێمەکەنە خونچەى لێوت هەڵئەوەرێ

نەبا سیماى دڵى تەنگم زەردەخەنەت لەیاد بەرێ

گولڕ نیم هەتا منیش وەک تۆ پێکەنینم ئاودامان بێ

لەسەر لێوى وشکەڵاتوم نەزرى خەندەى پڕ باران بێ

ئیتر تۆ چۆن تەرزەى نیگات ئەبارێنى بەسەر منا

کە ئەزانى من باخیش بم وام لە وەرزى گەڵا ڕنا

دڵم گوڵى سەر فەرشێکە چەن بێگەرد بێ پێى لێ ئەنێن

لـە گـوڵدانى دڵى منـا زەردەخـەنەى تیا دامەنێن

با لێوى تۆ وەنەوشە بێ و لێوى منیش خاکى بیابان

زەردەخەنە لەخۆت جوانەو منیش هەورى چاو بەگریان

---------- ----------- ----------- ------- ---------

نامەى باڵدار

شـەوانێکە بەفـرى چـاوم لە دوریتـا ئەتـوێتەوە

دەنگى دڵم وەک لاى تۆ بێ بەمن ئەڵێ هەر دێتەوە

دڵى تەنگم ئەڵێى هەورى پەشۆکاوى بێ بارانە

دەوەرەوە لە دووریتـا وا بـاڵئەگرن ئەم نـامـانە

ئەم ڕۆژانەى لە تۆ دوورم گیانکێشانم لا ئەنوێنن

ئاى چەن سەختە ڕۆحى شیرین لەجەستەما دەرئەهێنن

کە تۆ ڕۆح و هەناسەم بى چۆن بتوانم بێ تۆ هەڵکەم

گوڵ گوڵ وەرە نمنم وەرە با بەبۆنى تۆ خەم دەرکەم

هەموو ساتێک وەک غەریبێک تەنیاو تەنیام ئا لەم شارە

کەى دێیتەوە گوڵى خۆزگەم خۆ پاییز ڕۆى وا بەهارە

کەدوو چاوى خۆشەویستیت خۆرى دنیاى ڕووانینم بێ

چۆن ئەتوانى بێ من بژى کە گوێت لە ناڵەو شینم بێ

---------- ----------- ----------- ------- ---------

زریان

نیوەشـەوە ئەسـتێرەیەک هـەر وەکـو من گۆشـەگیرە

ئاخۆ ئەویش بۆکآ وەک من نوقمى دەریاى هەست و بیرە

ئەڵێى گەڵاى پاییزێکم کە بێئاگام لەوەرینم

بەلەمێکم لەم زریانە هەر شەپۆلى خەم ئەبینم

وەک چۆن هەورى ڕەشپۆش ئەگرى بەسەرچەترى ڕێبوارێکا

منیـش چـاوى تێـڕوانیـنم وا لـەڕێـژنەى بـەهـــارێکـا

وەکو گوڵى دوور لەباران پاییز دەستم دەگرێ و دەمبا

غەریبییەک لەدڵمایە شوێن پێى ڕێگەم نیشان ئەدا

باى هەناسەم بۆ سوتانم پشکۆى دڵم ئەگەشێنێ

چراکەشم بۆ خەمى خۆى دڵى تەنیاى ئەسوتێنێ

لەگەڵ سایەى تەنیایما دوو دیمەنین لە تەنیایى

لەڕەهێڵەى سەختى خەما بۆ یەک ئەژین بە جودایى

---------- ----------- ----------- ------- ---------

بیابانى خۆزگە

خۆشم ویستى وەکو نامەى غەریبێکى دوورە وڵات

بەڵام هەموو حەرفەکانم هەڵوەرین و کەوتنە بەر پات

وامـدەزانى نـەو بـەهـارى پـڕ لـە بـۆنى هـەڵاڵانى

کەچى دڕکى بیابانێک بووى ڕەنگى گوڵت هەر نەزانى

خۆ تۆ چرا نەبووى بۆ خۆت، ئێستا بۆ کێ داگیرساوى

وەک فرمێسکى پاش گریانێک لەهەنسکیش بەجێماوى

درەختێکى بێ سێبەر بووى بۆ ڕووبارى دڵى پاکم

نەمدەزانى گەڵاى مەستیت دەبارێنى بەسەر خاکم

مناڵانە بەشوێن پێتا بەسەر شێتى هەنگاوم نا

بۆیە لـەنـاو دڵى خـۆمـا شـکـاوانـە دڵم دانـا

هاتى وەکو ڕەشەبایەک بێوەفایت پێ ناساندم

مەلى خەندەو پێکەنینت لەناو باخى دڵ تەراندم

نەواى عەشق

ئەم نەوایە عەشقى تۆیە وا لەڕۆحما ئەتوێتەوە

لەگەڵ هەموو نیگایەکتا بەفرى خەمم ئەچێتەوە

بەسەر چیاى باڵاى تۆدا تەرزەى عەشقم داباریوە

هێندە بەرزى لەبەرزیتا کەسێکى وەک تۆم نەدیوە

ئەڵێى لوتکەى کوێستانێکى کە خۆر لەسەر سەرى نایە

یا وەک خونچەى دڵئارامێ لە چاوەڕێى شەماڵدایە

کام پەنجەرەى خۆشەویستى بەڕووى تۆدا ئاواڵاکەم

کام فرمێسکى پڕ شەونمم بەسەر شانى گەڵا داکەم

ئەو نیگایەى کەتێم ئەگرى چەخماخەیە بۆ ناوهەستم

چى بنوسم کە پێنوسم شەرمەزارە لەبەر دەستم

کەنەتوانم پێناسەیەک بۆ جوانى تۆ بدرکێنم

مەگەر لەناو تەماشاما نمەى خۆزگەم ببارێنم

---------- ----------- ----------- ------- ---------

فرمێسکى هەنارى

هەنارییە دوا فرمێسکم دەنکە دەنکە دێنە خوارێ

هەموو دنیا خەندە بگرێ لاى من تەنیا خەم دەبارێ

نەبزەیەک نەسیمایەک زەنگ لە دەرگاى دڵم نادا

نەهاوارێک نەئاوازێک بۆ خۆشبەختى بانگم ناکا

بێگومانم کە تەنیایى هەر ڕۆژێ بێ دڵم دەخوا

بەڵام بێجگە لە فرمێسکم کێیە خەمى دڵم دەشوا

پەنجەرەى چاو لەسەر پشتەو دەرگاى دڵم ئاوەڵایە

چاوەڕوانى شەماڵێکم بەڵام چیبکەم هەر سەر نایە

دڵى ماندووم بە بێدەنگى وەک شەقامێک ڕاکشاوە

ئەڵێى ئەشکم ڕووبارێکەو لە چاومەوە ڕاکێشراوە

لەگەڵ خەما وا ڕاهاتووم پێکەنینم بیرچۆتەوە

تەنیا خەمە جێى غەریبى لەناو دڵما کردۆتەوە

---------- ----------- ----------- ------- ---------

دەریاى ئەشک

ژیانى من چیرۆکێکە بۆ دەپرسى کەدەزانى

لە وێرانەى خەمباریما وچان ناگرى بەئاسانى

لەئاسمانى من مەڕوانە قەت ئەستێرەى تیا هەڵنایە

ئەو سێبەرەى کەمن هەمە درەختێکى بێ گەڵایە

پەنجەرەکەم هەروەکو خۆم لەناو تەما داخراوە

لە جێى چرا ئەشکى چاوم بۆ تەنیایم هەڵکراوە

گێژەڵووکەى ئاوێنەکەم وردە وردە ئەمشێوێنێ

بەفرم عومرى ژیانیشم وەکو سەرم هەرەس دێنێ

شەپۆلى خەم لەناو دڵما وەک تەوژمى دەریا وایە

دواهەناسەى پڕ هەنسکم ڕەهێڵەیەو گڤەى بایە

ئیتر بۆچى لێم دەپرسى خۆرى نیگات بۆ هەڵنایە

کە ئەزانى دەریاى ئەشکێ لە سنورى چاوانمایە

---------- ----------- ----------- ------- ---------

خەوو خەیاڵ

چەن خۆشە ئەو خەیاڵانەى شەوان دەستم دەگرێو دەمبا

وەک بەلەمێ لەدەریادا بەسەوڵى خۆم ڕێگا دەکا

بزەى مەیلم گەر خەمبار بێ بەخەمبارى پەلم دەگرێ

بەڵام دڵم وەک باڵدار بۆ ئاسمانى خەیاڵ دەفڕێ

کە بێزارى بەرەو ڕووم دێ دەچمە وەرزى خەوو خەیاڵ

چى لە ڕاستى ژیانم کەم کە جێماوم لە چەندین ساڵ

دەڕۆم وەکو پەپوولەیەک باڵى ڕێگەم بێ سنوورە

وەکو بایەک دێم و دەچم ڕۆح لەجەستەم هێجگار دوورە

چەن خۆشە ئەو خەیاڵانەى وەک نەوڕەسێ لەباڵ ئەدەى

وەکو هەورێ کوێت پێ خۆش بێ بەڕێژنەوە لێى دائەکەى

بەڵام حەیفآ خەیاڵى شەو وەکو بەفر دەتوێتەوە

لەسەر لوتکەى ئەستێرەش بى لە جێى خۆتا ئەتلێیتەوە

---------- ----------- ----------- ------- ---------

بەفرى دەریا

هەتاکو کەى چاوەڕوان بم وەکو گوڵێک لە ڕێى شەماڵ

ئەى نازانى کە تۆ نەبیت بێ بەهارە چوار وەرزى ساڵ

وەکو شاخى بەفرى دەریا لەناو عەشقا توامەوە

لەناو باخى خۆشەەیستیت وەک نەمامێک ڕووامەوە

دەوەرەوە وا پەنجەرەى ژوورەکەشم چاوەڕوانە

وەک هەتاوێ وەرە ژوورێ با تێپەڕێ ئەم شەوانە

کێ گوێ لە دەنگى من ئەگرێ کێ خەمى من ئەخواتەوە

کێ وەکو تۆ لەناو دڵما گڕى عەشق ئەخاتەوە

بۆچى نایەى وەک شەپۆلێک دەستم بگرى بەرەو کەنار

هەتا عەشقم وەکو مەلێک لەبالڕ بدا بۆ دوا هەوار

دوا هەوارى عەشقى ئێمە وەک سێبەرى دار چنارە

لە ژێر چڵێک وەک دوو باڵدار ئەڕوانینە ئەو بنارە

---------- ----------- ----------- ------- ---------

کاڵ بوونەوە

لەبیرت دێ هەموو ڕۆژێ ڕووناکى بووى بۆ چاوانم

کەچى ئێستا لە ناسینى یەکەم ڕۆژت پەشیمانم

یەکەم گوڵى کە بۆت ناردم ئێستا هەر خۆم ئەیوەرێنم

گەر بۆم بکرێ ئەو ڕۆژانەش لەتەمەنما دەرئەهێنم

ئیتر ئەشک لە چاوانما بوو بە وەرزى باران بڕان

بێزار ئەبم لەو شەقامەى کە بۆ ساتێک ئەبووە جێژوان

دوا هەتاوى خۆشەویستیم لەچاوى تۆ ئاوا ئەبێ

ئیتر شنەى دوا سەرنجم بەشوێن پێتا هەنگاو نانێ

نەمدەزانى لەگەڵ تۆدا دواین ڕۆژم شەوى تارە

نەک هەر چاوت بگرە چراى ژوورەکەشت بێ بڕیارە

با هەمیشە لەشەودا بم هەتاوێکم ناوێ لێڵ بێ

چى لە عەشقى سەرەڕۆکەم وەکو کەشتى دەریا وێڵ بێ

---------- ----------- ----------- ------- ---------

لاپەڕەیەکى نوێ

بەیەکجارى لەبیرمکە ڕەنگ و دەنگم بسڕەرەوە

لاپەڕەى نوێ و سپى ڕوونتر لە ژیانتا هەڵدەرەوە

چاوەڕوانى ڕێگەم مەبە لەگەڵ بایا ڕێم پێ نابڕێ

شەرمەندەم کە فرمێسکێکم لە چاوانى تۆ پێ ناسڕێ

کە نەتوانم مۆمى دڵم لە سەر ڕێتا داگیرسێنم

ئیتر بۆچى لە ئاوێنەى هیواى تۆدا خۆم بنوێنم

ئەى فریشتەى دوا مەبەستم دووربە لەمن تا ئەتوانى

نەک ژیلەمۆى خەمەکانم بتسوتێنێ و پێ نەزانى

بڕۆ بەشوێن ئەو دڵەدا کە خەم بەلاى دڵیا نایە

پەنجەرەکەى لەسەر پشتەو دایمە بەرامبەر بە بایە

من کە دەستم بێ سامانەو ژوورەکەشم بێ چرایە

بێگومانبە زەردەخەنە قەت لە دەرگاى لێوم نایە

سلێمانى

لە جوانیدا ئەڵێى بووکى چوار وەرزەیە سلێمانى

بەمۆسیقاى ڕەشەباکەى سەما ئەکا دارەکانى

پڕ لەنازە خۆشەویستى تاڤگەو ئاوى سەرچنارى

لە دوورەوە بانگت ئەکا بۆ سەرمەستى نەوبەهارى

دەمەو زستان بەبێگەردى ڕەنگى بەفر دەکاتە بەر

گۆیژە سەرى سپى دەبێ و تاجى سەرما دەکاتە سەر

لە پاییزا گەڵاکانى فەرشى تەڵاى سەرە ڕێیە

لەناو دەریاى ئاسمانیدا باڵندەکان نازیان پێیە

ئەڵێى سیماى ئەفسانەیە لوتکەو گرد و لەپى دەشتى

نیگاى پڕى گەلاوێژى ئەڕوانێتە باخى گشتى

ئێوارانێ خونچەو گوڵى دەرکى سەرا ئەشنێنەوە

تەنیا جارێک لەم شارەدا خەم لە دڵتا ناهێڵنەوە

---------- ----------- ----------- ------- ---------

شەوى بێڕەنگ

ئەمشەو دڵم بیابانێکە باڵدارێکى لێوە نایە

بەتەنیایى ئەڵێى کەشتى بێ چارۆکەى ناو دەریایە

شەوى تارە ئەم سروشتە وا ڕەشپۆشە ئەم دنیایە

چراکەشم هەروەکو خۆم چاوى ڕوونى بۆ هەڵنایە

ئەڵێى پرسەى مەرگى خۆمە وا بێدەنگى ڕاوەستاوم

ئەبێ چى بێ وا بۆ ئەمشەو گیان ئەسپێرێ هەردوو چاوم

درەختەکان ئەڵێى چەترن ڕەنگى شەویان لێ باریوە

شەقامەکان ڕەشتر لە شەو هاتوچۆیان لێ تەریوە

ئاسمانى شین ئاودامانى چارشێوێکى تارو لێڵە

تەنیا منم لەم شەوەدا وەکو مەلێک جەستەم وێڵە

شار بێدەنگ و کپ و خامۆش دەنگم بەهیچ کەسآ ناگا

هاوارێکى دەم بەخەندە بۆ خۆشبەختى بانگم ناکا

---------- ----------- ----------- ------- ---------

وێرانە

لە ڕوخسارى من مەڕوانە خۆر لە چاوما قەت هەڵنایە

کە بەخەندە بۆ تۆ ئەدوێم قوڵپى گریان لە ناخمایە

نەگریانم خەندە ئەگرێ و نەفرمێسکم گوڵ دەرئەکا

زەردەخەنەش بێتە لێوم دیارە دڵم فریو ئەدا

ئاسمانێکم بێ ئەستێرە و دەریایەکم بە بێ شەپۆل

وەک پەیکەرى بێ ناونیشان لە وێرانەى شارێکى چۆڵ

کانى چاوم وشک بووە دڵ و هەستم وەک بیابانە

وەکو مردوو خۆم ئەبینم کە بێ خەم بم لەم ژیانە

ئەوەى کەهەست بەژان نەکا دیارە کەخەم نایدوێنێ

خەمە هەورى گریان دێنێ و لە چاوانما دەیبارێنێ

دەستم دەگرێ بۆ گریانى بێ سەبورى و ناهەموارى

کەخەم دوور بێ واهەستەکەم هۆشم نییە بەبێدارى

---------- ----------- ----------- ------- ---------

ئێوارەیەک

ئێوارەیەک بەیادى تۆ چوومە دێنى کۆنە جێژوان

وامدەزانى تۆ هەر لەوێى چاوەڕوانى وەکو جاران

ئاسوودە بووم بەو خەیاڵەى وەکو باران بۆنى دەهات

کە چاوى تۆ تیشکى نەما ئیتر شەوم بەسەردا هات

ئێستاش لەناو دەریاى چاوما نەوڕەسێکى بێ کەنارى

تازە خونچەى ڕێواسێکى تۆ هەوێنى نەوبەهارى

خەیاڵیش بێ سەرمەستم پێى کەچاوى تۆ لە چاومایە

گەر یادى تۆ نەبێ چاوم قەد ڕووناکى تیا هەڵنایە

چەن شیرین بوو ئەو ڕۆژانەى دووبەهار بووین لەیەک وەرزا

سێبەرێکى دووباڵدار بووین بێجەستە بووین لەسەر ئەرزا

دوو پەنجەرەى کراوە بووین بۆ با دەستمان ئەکردەوە

تیشکى خۆرمان بۆ ئاوێنەى ژوورى تارمان ئەبردەوە

---------- ----------- ----------- ------- ---------

بگەڕێوە

بگەڕێوە هێشتا گوڵم لە ڕێى تۆدا ئەشنێتەوە

تەمەن بەشى غوربەت ناکا ڕێژنەیەکەو ئەبڕێتەوە

بۆ کوێ ئەڕۆى کەتۆ دڵت هێشتا لێرە بەجێماوە

لەبەر قاپى ژوورەکەى خۆت وەکو چرا داگیرساوە

بگەڕێوە شوێن پێى جاران وا خەریکە کاڵ بێتەوە

نەک بەجارێ لەغەریبى پێکەنینت بیرچێتەوە

نەبا ئەشک دواین دێڕى نامەکانت بشواتەوە

ئەویش وەک خۆت بەبێدەنگى لەگەڵ بەفرا سەرباتەوە

درەنگە بۆ گەڕانەوە ئەى فرمێسکى هەڵنەوەریو

دەوەرەوە ئەى ئاوێنەى تەم لێنیشتووى هەتاونەدیو

---------- ----------- ----------- ------- ---------

قەدەرى ئاوابوون

فرمێسکێکم بۆ دابارین گەڵایەکم بۆ هەڵوەرین

دڵم بۆتە پرسەخانە بۆ پێشوازى لەخەم و شین

گڕى ساردى دارى تەڕم بەهیچ کەسێک ناکرێمەوە

پیرەدارى هەڵکەنراوم جارێکى تر ناڕوێمەوە

لەرەى دەستى هێزى ماندووى بەساڵاچووى بێ گۆچانم

هەست و هۆشى سەرشێتێکى بێ ئەندازەى نەوجەوانم

وەکو دارى وشکەڵاتوو شەو ڕوون ئەبێ بەسووتانم

تاپەنجەرەى قەفەسێکە دوا سنورى لەباڵدانم

بەلەمێکى بێ کەنارم بێ ئەستێرەى ڕێنیشاندەر

ڕێبوارێکى نەناسراوم کەوتومەتە دەستى قەدەر

ئیتر تۆ چۆن هانا دێنى بۆ دوو دەستى بێ سامانم

کە تەنیایى بۆتە چەترى بەسەر هات و ناونیشانم

---------- ----------- ----------- ------- ---------

پێوانەى تەمەن

تەمەن بۆچى وا بێوەفاى ساتێک لەڕێى من ناوەستى

دەستم دەگرى بەرەو پیرى و دەرگاى خۆزگەم لێ دەبەستى

من ڕۆژ بە ڕۆژ تۆ دەژمێرم تۆش باڵاى من دەڕوخێنى

تۆ چڵێکى منیش گەڵا هەر ڕۆژێ بێ ئەموەرێنى

هەموو ڕۆژێ وەکو بایەک گەڵاى عومرم ڕائەماڵى

نازانم بۆ بەشێوانى ڕوخسارى من وا عەوداڵى

لەگێژاوى خەمباریما دڵم نایە دەستت بەردەم

پێم بڵێ بۆ لە دوا ڕۆژم دنیام ئەکەى بەهەورو تەم

سەیرە بۆچى تۆم خۆش ئەوێ کەئەزانم بەجێم دێڵى

هەرچى خاکى ڕێگەم هەیە سەرشێتانە پێم ئەکێڵى

خۆزگە یەکەم ڕۆژى بوونم سیماى تۆم هەر نەناسیایە

بەبێ مەبەست ڕێگەى ژینم بەهەنگاوم نەپێوایە

---------- ----------- ----------- ------- ---------

ئاوێنەى شکاو

ئەگەر دەستم وەکو گوڵێک لە ناو لەپى دەستا وەرى

چۆن ئەتوانى وەک پەپوولە بڕوانیتە گوڵێکى دى

یادگارێکى بێ سنوورم لەتەمەنتا جێهێشتووە

هەتا هەوریش بەقەد چاوم فرمێسکى بۆت نەڕشتووە

کە تۆ وەکو بەفر هاتى سپى و بێگەرد ئەچوویتەوە

بەڵام وەکو پەڕەى شیعرێ بەڕشپۆشى نوسرایتەوە

لەگەلڕ ئەشکم کە هەڵوەریت ناچیتەوە ناو چاوانم

ئەگەر ڕێشمان بەیەک بگا نابێتەوە بە جێژوانم

کە ئاوێنەى دڵم شکا بەدەستى تۆ کەوتە خوارێ

وەکو گەڵا کە چۆن باڕەش ئەیوەرێنێ لە بن دارێ

شەپۆلانى تاڤگەى یادم چۆن لە دڵتا خامۆش ئەکەى

لەناو دەریاى یادەکانما بۆ کەنارێک شەپۆل ئەدەى

---------- ----------- ----------- ------- ---------

پەنجەرە

هەموو ڕۆژێ پەنجەرەکەم چاو ئەبڕێتە دەرگاى کۆڵان

هەرچەن خومار دایپۆشیوە چاوەڕوانن دڵ و چاومان

زۆر دەترسم ڕەشەبایەک دەرگاى خۆزگەم لەسەر داخا

ئیتر دەنگم بەکەس نەگا لەناو بیرى ئاخ و داخا

هەموو عومرم کە دەژمێرم تەنیا هەر یەک هەناسەیە

وەکو خوانى نەدارانێ هەمیشە هەر بێ کاسەیە

چەن شیرینە ئەو شەماڵەى پەنجەرەکەم ئەکاتەوە

هەر هەتاوە بەڕووناکى دڵنەوایم ئەداتەوە

لەناو ژوورى تەنیایدا تاکە هاوڕێم کزەى خەمە

دەسا چیبکەم لەم وێرانە کە میوانم هێجگار کەمە

---------- ----------- ----------- ------- ---------

غەریبى

وەرە هاوڕێ تەمەن لەسەر غەریبیمان ڕاناوەستێ

گەرچى دڵمان لاى یەکترە غوربەت چاومان پێ دەبەستێ

گەڕانەوە بۆ مناڵى بۆ گەڕەکى یادەکانم

غەریبى وا وشکى کردووم ئەڵێى گوڵى بێ بارانم

ئەو نامانەى دێنە دەستم وەکو ڕێمان داخراوە

چى لەگڕى غەریبى کەم بۆ تەنیایم هەڵکراوە

بێدەنگى من دواهەنسکى پشکۆى دڵى ئازیزانە

هەرچەن عومرم بەجێم دێڵێ بەڵام چاوم چاوەڕوانە

بڕۆمەوە بۆ ژێر سایەى ئەو شاتووەى کە دەموەران

تا وەرینى ئەشکى سوورم لێ نەبێتە دارى گریان

چى لە باخى هەڵوەریوکەم گوڵى خۆزگەم لێ نەچنیوە

لەو ڕۆژەوەى لە خۆر دوورم سایەى باڵاى خۆم نەدیوە

---------- ----------- ----------- ------- ---------

پەڕەى تەمەن

بریا عومرم بەقەد عومرى گەڵاى دارى هەرمێ بوایە

دواسەرنجم وەک تەماشاى ساباتێکى لاڕێ بوایە

ڕۆژێ چاوى سیحرى ژیان بەنازەوە بۆم دەڕوانێ

جارى وایە من بە ژوورى پرسەخانەى خەم دەزانێ

چەن شیرین بێ ئەم ژیانە دواین قومى ژەهرى مارە

ئەگەر خەندەش ئاوێنەم بێ لەسەر گۆڕم لێو بەبارە

تەمەن وەکو مۆمێک وایە بێگومانم دەتوێتەوە

گەرچى ڕۆحم ئاوا ئەبێ بۆ مەینەتى هەڵدێتەوە

سەیرە خونچەى بەهارانیش بیر لە وەرین ناکەنەوە

نازانن هەر ڕۆژێ دادێ دەستیان لە چڵ ئەکەنەوە

بێ سەمەرە خۆشەویستى لە گەڵ ژینا کە بیبەستى

ڕۆژێ دادێ گوڵى عومرت پەڕە پەڕە بەیتە دەستى

---------- ----------- ----------- ------- ---------

تاجى گوڵ

هێندە بەرگى ئاڵ مەپۆشە نەک لە چاوما بتوێیتەوە

ئەڵێى گوڵى نەبەهارى کە بۆ شەماڵ ئەشنێتەوە

لە دوورەوە کە ئەتبینم تەزووى ئارام بە دڵما دێ

خۆشەویستیت هەتاوێکە لە ئاوابوون جوانتر ئەبێ

کە ڕەنگاڵەى هەمووسروشت لەڕوخسارى تۆیا دیار بێ

بڕوامەکە زەردەخەنە لە ناو دڵما بێ دیار بێ

زوڵفت بە با شەپۆل ئەدات وەکو دەریاى بآ بەندەرە

تاجى جوانى هەموو گوڵێک شێوەى نازى تۆى لەسەرە

---------- ----------- ----------- ------- ---------

کراسێک لەبەفر و جەستەیەک لە ئاگر

*** *** ****

شەپۆلەکان بەقسەى دەریا هەستانە سەرپێ ..

نەیانزانى کەنار کوشتە ئەبن

دەمەو ئێوارەش هەتاوى سەرلێشێواو

لەسەر سنگى نەرمى دەریاوە

تەماشاى نەوڕەسە تەریوەکانى ئەکرد

ئیدى وازبێنە لە دەریا

هەمووى چەم و ڕووبارە سەرەڕۆکانى خۆمانن

لەوێ ئاڵاونەتە یەکتر و ئاوێتەن بەعەشقى یەک

لێرەش .. ئاه لێرە .ئەو دەمەى وەک درەختێکى دەمەو پاییز ..ڕووت و قوت کرامەوە

بەفر کراسێکى پێ بەخشیم، بەڵام تاسەى ئاگرێ

لەبەرما دایدڕى .. بێ کراسخۆم لەم داستانى پڕ گومانەدا

ئاى بەفر چەن بەرگێکى سادە بووى

تۆشم پێ ڕەوا نەبوویت.

تازە من بەشێکم لە خۆڵەمێش

بۆیە ئەم هەموو دوعاو شەونوێژانەى

دایکیشم هیچ بڕیان نەکرد

وەرە با دەستى با بگرین ، ئیتر ئێمە کوڕى باین

خەتاى خۆمان و نەفرەت لە شیر مەکە

بڕوانە چۆن ڕەشبەڵەکى پەڵەهەورەکانە و

هەورەگرەمەش دەهۆڵیان بۆ ئەکوێ

گوێ بگرە دەنگى دەهۆلڕ لە ئاسمان خۆشە

وەرە تا ڕووبارەکان شاخەکانیان ڕانەماڵیوە

با لە سێبەرى گەڵا زەیتونێ .. کەشتییەک دروست بکەین

بەڵام ئەمجارە بآ ناخودا ئەڕۆین

بەتەماى ئەو پیرە مێردانە مەبە کە لە کۆڵانى حەقیقەت دانیشتون، تا لە زمانى ئاو بگەن

هەناسەیەک قامچییان دایە دەست قەڵەم پێیان نوسى سێدارەو شەللاق .. هەناسەکەم مەحاڵە بەرگەى هەناسەیەکى تر بگرین .. مەینەتى وەک دارگوێزێک چارشێوى سێبەرى ، بەسەر من و تۆدا کێشاوەو شەکەتى کردوین بۆ هەستانەوەمان، سەیرە چۆن گەڵاى ڕۆح بەرگەى ئەم هەموو تەرزەى ژانە ئەگرێ؟‍ ئەو دەمەى شینى خۆرشتەکەیان گێڕا

من و تۆ چەترمان بۆ تەرزى بەر تەرزە هەڵدابوو

بۆیە وا ئەمشەو بێ نان ماینەوە

ئەترسم ئەم جادووە چوار لۆیە بکرێتەوە

ئایەتەکانى ناو دڵیشمان لە بیر چێتەوە

دانیشە، دانیشە و لەبەر ئاوێنەى عەدەم قژت دامەهێنە

ئەو شانانەش بکێشێنە کەلە با بۆیان دروست کردوین

ڕێگامان ڕێگەیەکى ئەفسوناوى بوو

من و تۆش بەشێک بووین لەبێ قاچەکان

بۆیە زوو هەستمان بە ئازارى

قاچى ئەو مناڵە پێ پەتییانە کرد

کە ژێر پێیان دەرزى ئاژنى زیخەکان بوو

لەلایەکى تریشەوە زیخ ژێر کەوشى ئاغاکانى ماچ ئەکرد

ناهەقى دایکتان ناگرم کە لەبەر دەرگا دائەنیشت

زەمى کوڕەکانى ئەکر بۆ گالیسکەو دەستفرۆشەکان

ئەو بەرماڵەکەى بەرامبەر پەنجەرەکە ڕاخست

کەچى ئێوە سەرتان لێشێوان و پێتان وت

بۆ قیبلەى ئەم ماڵە ئەبێ پشت کەیتە پەنجەرە

ئێمە چاومان نەبەخشى بەئاو

وێنەیەکى هەتاومان لە چاومانا بۆ نەکێشرا

بۆیە نەمانتوانى لە هەتاو ورد بینەوە

ئەمە خورافاتى تێڕوانینە ئەزیزم تازە بەپەنجەى سارد و سوتام هەنارێکم لە دارى ئومێد بۆ ناپچڕێ

بە دوا هەنگاوى سەرنجم ئەم ڕێگا تەماویەم بۆ نابڕرێ

مەگەر ئیتر گوێ لە باڕەشى حیکایەتخوان بگرین

هەتا بەدەم مەرگى گەڵاکانەوە ئەگەینە دۆزەخى هەڵکراوى خۆمان .. تۆ دەستت دایە بینەقاقاى بلورى چراکە بۆ یە ڕووناکى خنکا ..ئەى ئاسمان بۆ دەرفەتت نەدا بە جریوەى ئەستێرەکان دوو حەرفم لە گوڵ فێرکەن

شەو کەوتە هەناسە بڕکێ و لە ترسى کازیوە

ئاوڕى ئەدایەوە منیش هەر بەدیار تەرمى زەردەخەنە کوژراوەکانەوە بووم .. لێم گەڕێ تۆ لە من ناگەى

من کیشوەرێکم لە بێدەنگى و

شارێکم لە شەونمى بەر مانگەشەو

تەماشاکە ڕووەو ئێوارەیەکى بەساڵاچووین

لەسەرابى ناخمانەوە دواهەناسەى سوتاو

بەئاهێکى ساردەوە دێتە دەرێ

بەفر ئاسا کەوتینە سەر خاک

ئێستاش لە پرسەى بێگەردیمان ئەتوێینەوە

چى لەبەهارکەم کەنێرگز سەرچۆپى نەگرێ و

هەڵاڵە باوەش بۆ با نەکاتەوە

کزەى سەرشێتى ئەم پاییزەش

بووە بەئاگردانێکى بێ شوعلە گوڵ و گەڵا ئەسوتێنێ

شەوان بەدیار چاوى گوڵاڵە سوورەوە

ئەستیرە کوێر ئەکەن

لە ماڵێکى ساردو سڕا خوانى نان نەدیوم پێ ڕادەخەن

پەپوولە باڵ سووتاوەکانم لێ ئەکەن بە گوناهبارى دۆزەخ

لە ئاوێنەى باخێکەوە سەرابێکم نیشان ئەدەن

لێم گەڕێ هەناسەکەم ..تازە دڵم بۆ میقات ناکرێتەوە

ئاوێنە شکاوەکانى سەرنجم نیشان مەدە

ئێمە لەژێر چەخماخەدا چاومان هەڵهێنا

ڕەشەبا فێرى هەنگاونانى کردین

لە بێشکەى قەدەرا گەورە بووین

تازە من بە تولە ڕێى مناڵیما

هەموو ڕێگاکان ئەناسمەوە.

چێژ لە مناڵى وەرئەگرم بەشەقامێکى مەنفا

کۆڵانە ئاوڕشێنکراوەکانى ڕابردووشم لێ زەوت مەکە

چى لەتەمەنى ڕابردوو کەم

کە پەیوستى تۆ بوو گوڵەخان

لە پاش فرمێسکە باران ئەتەوێ بە پەیژەى هەورا سەرمخەى، یا بەئاوازى باران بمخەوێنى

من لە دەنگى ئەو کەنارییانە سۆز وەرئەگرم کە قەفەز لە سروودیان هەڵئەلەرزێ لەپەنجەرەیەکى کورتەوە ئەڕوانمە ئەو سنەوبەرە قەیرانەى کە ڕووبارە سەرەڕۆکان پێیان ئەڵێن دانیشن بەخێر کەسێک نەما سەبورى خۆى بزر نەکا شاتووە شێتەکەى حەوشەى گەورەش بەدەم باوە سەر با ئەدات ترسى مناڵان لە خوێن بینین ئەشکێنێ

هێشتا ڕۆژ بەدەر نەبوو بەشوێن ئەستێرەى ڕێنیشاندەرا ئەگەڕان تۆش وەکو ڕێبوارێکى بێ ناونیشان

بەتەماشایەکى دوورەوە لاکەرەوەو هاوار مەکە

چونکە لەگەڵ هەموو هاوارێکتا دەنگانەوەى دەنگى خۆتە

لەقاپى ئاسمان مەدە نەبا ئەستێرەیەک لێمان زیز بێ و

مانگەشەویش دەرگامان لێ نەکاتەوە

نازانم لەکوێوە بەڕێ کەوم

لە کۆڵانە بنبەستەکانەوە یا لە شەقامە سەرەڕۆکانەوە

کێ بوو بەختى گوڵەکانى بەست

کێ سەرى لەهەور شێوان تا لەچاومانەوە دابارێ؟

زەماوەن قوفڵى لێدراو دەرگاى شەڕ کرایەوە

ڕامان و هاوار و بێدەنگییە

بەلاتەوە سەیرە کە جارێکى تر نێرگز تاراى بەهار هەڵباتەوە ساڵانێکە چاومان بەفرمێسک ئەشۆین

کەچى ئەم ڕێگایەمان هەر بۆ ڕوون نەبۆوە

عەشقیش وەک گوڵى سەر فەرشەکان چڵکى لێ نیشت

ناچارى سێبەرى باڵابەرزەکانى

هەرزان فرۆش کرد بە زەوى ..

ماڵەکە بووە بە پرسەخانەو

دەرسى لاوانەوەى تیا ئەڵێنەوە

باخەوانەکانیش کەوتونەتە باڵبڕینى چڵە گەنجەکان

دەستى ئەو چڵانە ئەبڕن کە ئاڵاونەتە یەکتر

ئاوێزانى لاولاوو سێو بەحەرام ئەزانن

خۆت پیرکە ئەى کەپرى سەرم

سلێمانى

لە جوانیدا ئەڵێى بووکى چوار وەرزەیە سلێمانى

بەمۆسیقاى ڕەشەباکەى سەما ئەکا دارەکانى

پڕ لەنازە خۆشەویستى تاڤگەو ئاوى سەرچنارى

لە دوورەوە بانگت ئەکا بۆ سەرمەستى نەوبەهارى

دەمەو زستان بەبێگەردى ڕەنگى بەفر دەکاتە بەر

گۆیژە سەرى سپى دەبێ و تاجى سەرما دەکاتە سەر

لە پاییزا گەڵاکانى فەرشى تەڵاى سەرە ڕێیە

لەناو دەریاى ئاسمانیدا باڵندەکان نازیان پێیە

ئەڵێى سیماى ئەفسانەیە لوتکەو گرد و لەپى دەشتى

نیگاى پڕى گەلاوێژى ئەڕوانێتە باخى گشتى

ئێوارانێ خونچەو گوڵى دەرکى سەرا ئەشنێنەوە

تەنیا جارێک لەم شارەدا خەم لە دڵتا ناهێڵنەوە

---------- ----------- ----------- ------- ---------

شەوى بێڕەنگ

ئەمشەو دڵم بیابانێکە باڵدارێکى لێوە نایە

بەتەنیایى ئەڵێى کەشتى بێ چارۆکەى ناو دەریایە

شەوى تارە ئەم سروشتە وا ڕەشپۆشە ئەم دنیایە

چراکەشم هەروەکو خۆم چاوى ڕوونى بۆ هەڵنایە

ئەڵێى پرسەى مەرگى خۆمە وا بێدەنگى ڕاوەستاوم

ئەبێ چى بێ وا بۆ ئەمشەو گیان ئەسپێرێ هەردوو چاوم

درەختەکان ئەڵێى چەترن ڕەنگى شەویان لێ باریوە

شەقامەکان ڕەشتر لە شەو هاتوچۆیان لێ تەریوە

ئاسمانى شین ئاودامانى چارشێوێکى تارو لێڵە

تەنیا منم لەم شەوەدا وەکو مەلێک جەستەم وێڵە

شار بێدەنگ و کپ و خامۆش دەنگم بەهیچ کەسآ ناگا

هاوارێکى دەم بەخەندە بۆ خۆشبەختى بانگم ناکا

---------- ----------- ----------- ------- ---------

وێرانە

لە ڕوخسارى من مەڕوانە خۆر لە چاوما قەت هەڵنایە

کە بەخەندە بۆ تۆ ئەدوێم قوڵپى گریان لە ناخمایە

نەگریانم خەندە ئەگرێ و نەفرمێسکم گوڵ دەرئەکا

زەردەخەنەش بێتە لێوم دیارە دڵم فریو ئەدا

ئاسمانێکم بێ ئەستێرە و دەریایەکم بە بێ شەپۆل

وەک پەیکەرى بێ ناونیشان لە وێرانەى شارێکى چۆڵ

کانى چاوم وشک بووە دڵ و هەستم وەک بیابانە

وەکو مردوو خۆم ئەبینم کە بێ خەم بم لەم ژیانە

ئەوەى کەهەست بەژان نەکا دیارە کەخەم نایدوێنێ

خەمە هەورى گریان دێنێ و لە چاوانما دەیبارێنێ

دەستم دەگرێ بۆ گریانى بێ سەبورى و ناهەموارى

کەخەم دوور بێ واهەستەکەم هۆشم نییە بەبێدارى

---------- ----------- ----------- ------- ---------

ئێوارەیەک

ئێوارەیەک بەیادى تۆ چوومە دێنى کۆنە جێژوان

وامدەزانى تۆ هەر لەوێى چاوەڕوانى وەکو جاران

ئاسوودە بووم بەو خەیاڵەى وەکو باران بۆنى دەهات

کە چاوى تۆ تیشکى نەما ئیتر شەوم بەسەردا هات

ئێستاش لەناو دەریاى چاوما نەوڕەسێکى بێ کەنارى

تازە خونچەى ڕێواسێکى تۆ هەوێنى نەوبەهارى

خەیاڵیش بێ سەرمەستم پێى کەچاوى تۆ لە چاومایە

گەر یادى تۆ نەبێ چاوم قەد ڕووناکى تیا هەڵنایە

چەن شیرین بوو ئەو ڕۆژانەى دووبەهار بووین لەیەک وەرزا

سێبەرێکى دووباڵدار بووین بێجەستە بووین لەسەر ئەرزا

دوو پەنجەرەى کراوە بووین بۆ با دەستمان ئەکردەوە

تیشکى خۆرمان بۆ ئاوێنەى ژوورى تارمان ئەبردەوە

---------- ----------- ----------- ------- ---------

بگەڕێوە

بگەڕێوە هێشتا گوڵم لە ڕێى تۆدا ئەشنێتەوە

تەمەن بەشى غوربەت ناکا ڕێژنەیەکەو ئەبڕێتەوە

بۆ کوێ ئەڕۆى کەتۆ دڵت هێشتا لێرە بەجێماوە

لەبەر قاپى ژوورەکەى خۆت وەکو چرا داگیرساوە

بگەڕێوە شوێن پێى جاران وا خەریکە کاڵ بێتەوە

نەک بەجارێ لەغەریبى پێکەنینت بیرچێتەوە

نەبا ئەشک دواین دێڕى نامەکانت بشواتەوە

ئەویش وەک خۆت بەبێدەنگى لەگەڵ بەفرا سەرباتەوە

درەنگە بۆ گەڕانەوە ئەى فرمێسکى هەڵنەوەریو

دەوەرەوە ئەى ئاوێنەى تەم لێنیشتووى هەتاونەدیو

---------- ----------- ----------- ------- ---------

قەدەرى ئاوابوون

فرمێسکێکم بۆ دابارین گەڵایەکم بۆ هەڵوەرین

دڵم بۆتە پرسەخانە بۆ پێشوازى لەخەم و شین

گڕى ساردى دارى تەڕم بەهیچ کەسێک ناکرێمەوە

پیرەدارى هەڵکەنراوم جارێکى تر ناڕوێمەوە

لەرەى دەستى هێزى ماندووى بەساڵاچووى بێ گۆچانم

هەست و هۆشى سەرشێتێکى بێ ئەندازەى نەوجەوانم

وەکو دارى وشکەڵاتوو شەو ڕوون ئەبێ بەسووتانم

تاپەنجەرەى قەفەسێکە دوا سنورى لەباڵدانم

بەلەمێکى بێ کەنارم بێ ئەستێرەى ڕێنیشاندەر

ڕێبوارێکى نەناسراوم کەوتومەتە دەستى قەدەر

ئیتر تۆ چۆن هانا دێنى بۆ دوو دەستى بێ سامانم

کە تەنیایى بۆتە چەترى بەسەر هات و ناونیشانم

---------- ----------- ----------- ------- ---------

پێوانەى تەمەن

تەمەن بۆچى وا بێوەفاى ساتێک لەڕێى من ناوەستى

دەستم دەگرى بەرەو پیرى و دەرگاى خۆزگەم لێ دەبەستى

من ڕۆژ بە ڕۆژ تۆ دەژمێرم تۆش باڵاى من دەڕوخێنى

تۆ چڵێکى منیش گەڵا هەر ڕۆژێ بێ ئەموەرێنى

هەموو ڕۆژێ وەکو بایەک گەڵاى عومرم ڕائەماڵى

نازانم بۆ بەشێوانى ڕوخسارى من وا عەوداڵى

لەگێژاوى خەمباریما دڵم نایە دەستت بەردەم

پێم بڵێ بۆ لە دوا ڕۆژم دنیام ئەکەى بەهەورو تەم

سەیرە بۆچى تۆم خۆش ئەوێ کەئەزانم بەجێم دێڵى

هەرچى خاکى ڕێگەم هەیە سەرشێتانە پێم ئەکێڵى

خۆزگە یەکەم ڕۆژى بوونم سیماى تۆم هەر نەناسیایە

بەبێ مەبەست ڕێگەى ژینم بەهەنگاوم نەپێوایە

---------- ----------- ----------- ------- ---------

ئاوێنەى شکاو

ئەگەر دەستم وەکو گوڵێک لە ناو لەپى دەستا وەرى

چۆن ئەتوانى وەک پەپوولە بڕوانیتە گوڵێکى دى

یادگارێکى بێ سنوورم لەتەمەنتا جێهێشتووە

هەتا هەوریش بەقەد چاوم فرمێسکى بۆت نەڕشتووە

کە تۆ وەکو بەفر هاتى سپى و بێگەرد ئەچوویتەوە

بەڵام وەکو پەڕەى شیعرێ بەڕشپۆشى نوسرایتەوە

لەگەلڕ ئەشکم کە هەڵوەریت ناچیتەوە ناو چاوانم

ئەگەر ڕێشمان بەیەک بگا نابێتەوە بە جێژوانم

کە ئاوێنەى دڵم شکا بەدەستى تۆ کەوتە خوارێ

وەکو گەڵا کە چۆن باڕەش ئەیوەرێنێ لە بن دارێ

شەپۆلانى تاڤگەى یادم چۆن لە دڵتا خامۆش ئەکەى

لەناو دەریاى یادەکانما بۆ کەنارێک شەپۆل ئەدەى

---------- ----------- ----------- ------- ---------

پەنجەرە

هەموو ڕۆژێ پەنجەرەکەم چاو ئەبڕێتە دەرگاى کۆڵان

هەرچەن خومار دایپۆشیوە چاوەڕوانن دڵ و چاومان

زۆر دەترسم ڕەشەبایەک دەرگاى خۆزگەم لەسەر داخا

ئیتر دەنگم بەکەس نەگا لەناو بیرى ئاخ و داخا

هەموو عومرم کە دەژمێرم تەنیا هەر یەک هەناسەیە

وەکو خوانى نەدارانێ هەمیشە هەر بێ کاسەیە

چەن شیرینە ئەو شەماڵەى پەنجەرەکەم ئەکاتەوە

هەر هەتاوە بەڕووناکى دڵنەوایم ئەداتەوە

لەناو ژوورى تەنیایدا تاکە هاوڕێم کزەى خەمە

دەسا چیبکەم لەم وێرانە کە میوانم هێجگار کەمە

---------- ----------- ----------- ------- ---------

غەریبى

وەرە هاوڕێ تەمەن لەسەر غەریبیمان ڕاناوەستێ

گەرچى دڵمان لاى یەکترە غوربەت چاومان پێ دەبەستێ

گەڕانەوە بۆ مناڵى بۆ گەڕەکى یادەکانم

غەریبى وا وشکى کردووم ئەڵێى گوڵى بێ بارانم

ئەو نامانەى دێنە دەستم وەکو ڕێمان داخراوە

چى لەگڕى غەریبى کەم بۆ تەنیایم هەڵکراوە

بێدەنگى من دواهەنسکى پشکۆى دڵى ئازیزانە

هەرچەن عومرم بەجێم دێڵێ بەڵام چاوم چاوەڕوانە

بڕۆمەوە بۆ ژێر سایەى ئەو شاتووەى کە دەموەران

تا وەرینى ئەشکى سوورم لێ نەبێتە دارى گریان

چى لە باخى هەڵوەریوکەم گوڵى خۆزگەم لێ نەچنیوە

لەو ڕۆژەوەى لە خۆر دوورم سایەى باڵاى خۆم نەدیوە

---------- ----------- ----------- ------- ---------

پەڕەى تەمەن

بریا عومرم بەقەد عومرى گەڵاى دارى هەرمێ بوایە

دواسەرنجم وەک تەماشاى ساباتێکى لاڕێ بوایە

ڕۆژێ چاوى سیحرى ژیان بەنازەوە بۆم دەڕوانێ

جارى وایە من بە ژوورى پرسەخانەى خەم دەزانێ

چەن شیرین بێ ئەم ژیانە دواین قومى ژەهرى مارە

ئەگەر خەندەش ئاوێنەم بێ لەسەر گۆڕم لێو بەبارە

تەمەن وەکو مۆمێک وایە بێگومانم دەتوێتەوە

گەرچى ڕۆحم ئاوا ئەبێ بۆ مەینەتى هەڵدێتەوە

سەیرە خونچەى بەهارانیش بیر لە وەرین ناکەنەوە

نازانن هەر ڕۆژێ دادێ دەستیان لە چڵ ئەکەنەوە

بێ سەمەرە خۆشەویستى لە گەڵ ژینا کە بیبەستى

ڕۆژێ دادێ گوڵى عومرت پەڕە پەڕە بەیتە دەستى

---------- ----------- ----------- ------- ---------

تاجى گوڵ

هێندە بەرگى ئاڵ مەپۆشە نەک لە چاوما بتوێیتەوە

ئەڵێى گوڵى نەبەهارى کە بۆ شەماڵ ئەشنێتەوە

لە دوورەوە کە ئەتبینم تەزووى ئارام بە دڵما دێ

خۆشەویستیت هەتاوێکە لە ئاوابوون جوانتر ئەبێ

کە ڕەنگاڵەى هەمووسروشت لەڕوخسارى تۆیا دیار بێ

بڕوامەکە زەردەخەنە لە ناو دڵما بێ دیار بێ

زوڵفت بە با شەپۆل ئەدات وەکو دەریاى بآ بەندەرە

تاجى جوانى هەموو گوڵێک شێوەى نازى تۆى لەسەرە

کراسێک لەبەفر و جەستەیەک لە ئاگر

*** *** ****

شەپۆلەکان بەقسەى دەریا هەستانە سەرپێ ..

نەیانزانى کەنار کوشتە ئەبن

دەمەو ئێوارەش هەتاوى سەرلێشێواو

لەسەر سنگى نەرمى دەریاوە

تەماشاى نەوڕەسە تەریوەکانى ئەکرد

ئیدى وازبێنە لە دەریا

هەمووى چەم و ڕووبارە سەرەڕۆکانى خۆمانن

لەوێ ئاڵاونەتە یەکتر و ئاوێتەن بەعەشقى یەک

لێرەش .. ئاه لێرە .ئەو دەمەى وەک درەختێکى دەمەو پاییز ..ڕووت و قوت کرامەوە

بەفر کراسێکى پێ بەخشیم، بەڵام تاسەى ئاگرێ

لەبەرما دایدڕى .. بێ کراسخۆم لەم داستانى پڕ گومانەدا

ئاى بەفر چەن بەرگێکى سادە بووى

تۆشم پێ ڕەوا نەبوویت.

تازە من بەشێکم لە خۆڵەمێش

بۆیە ئەم هەموو دوعاو شەونوێژانەى

دایکیشم هیچ بڕیان نەکرد

وەرە با دەستى با بگرین ، ئیتر ئێمە کوڕى باین

خەتاى خۆمان و نەفرەت لە شیر مەکە

بڕوانە چۆن ڕەشبەڵەکى پەڵەهەورەکانە و

هەورەگرەمەش دەهۆڵیان بۆ ئەکوێ

گوێ بگرە دەنگى دەهۆلڕ لە ئاسمان خۆشە

وەرە تا ڕووبارەکان شاخەکانیان ڕانەماڵیوە

با لە سێبەرى گەڵا زەیتونێ .. کەشتییەک دروست بکەین

بەڵام ئەمجارە بآ ناخودا ئەڕۆین

بەتەماى ئەو پیرە مێردانە مەبە کە لە کۆڵانى حەقیقەت دانیشتون، تا لە زمانى ئاو بگەن

هەناسەیەک قامچییان دایە دەست قەڵەم پێیان نوسى سێدارەو شەللاق .. هەناسەکەم مەحاڵە بەرگەى هەناسەیەکى تر بگرین .. مەینەتى وەک دارگوێزێک چارشێوى سێبەرى ، بەسەر من و تۆدا کێشاوەو شەکەتى کردوین بۆ هەستانەوەمان، سەیرە چۆن گەڵاى ڕۆح بەرگەى ئەم هەموو تەرزەى ژانە ئەگرێ؟‍ ئەو دەمەى شینى خۆرشتەکەیان گێڕا

من و تۆ چەترمان بۆ تەرزى بەر تەرزە هەڵدابوو

بۆیە وا ئەمشەو بێ نان ماینەوە

ئەترسم ئەم جادووە چوار لۆیە بکرێتەوە

ئایەتەکانى ناو دڵیشمان لە بیر چێتەوە

دانیشە، دانیشە و لەبەر ئاوێنەى عەدەم قژت دامەهێنە

ئەو شانانەش بکێشێنە کەلە با بۆیان دروست کردوین

ڕێگامان ڕێگەیەکى ئەفسوناوى بوو

من و تۆش بەشێک بووین لەبێ قاچەکان

بۆیە زوو هەستمان بە ئازارى

قاچى ئەو مناڵە پێ پەتییانە کرد

کە ژێر پێیان دەرزى ئاژنى زیخەکان بوو

لەلایەکى تریشەوە زیخ ژێر کەوشى ئاغاکانى ماچ ئەکرد

ناهەقى دایکتان ناگرم کە لەبەر دەرگا دائەنیشت

زەمى کوڕەکانى ئەکر بۆ گالیسکەو دەستفرۆشەکان

ئەو بەرماڵەکەى بەرامبەر پەنجەرەکە ڕاخست

کەچى ئێوە سەرتان لێشێوان و پێتان وت

بۆ قیبلەى ئەم ماڵە ئەبێ پشت کەیتە پەنجەرە

ئێمە چاومان نەبەخشى بەئاو

وێنەیەکى هەتاومان لە چاومانا بۆ نەکێشرا

بۆیە نەمانتوانى لە هەتاو ورد بینەوە

ئەمە خورافاتى تێڕوانینە ئەزیزم تازە بەپەنجەى سارد و سوتام هەنارێکم لە دارى ئومێد بۆ ناپچڕێ

بە دوا هەنگاوى سەرنجم ئەم ڕێگا تەماویەم بۆ نابڕرێ

مەگەر ئیتر گوێ لە باڕەشى حیکایەتخوان بگرین

هەتا بەدەم مەرگى گەڵاکانەوە ئەگەینە دۆزەخى هەڵکراوى خۆمان .. تۆ دەستت دایە بینەقاقاى بلورى چراکە بۆ یە ڕووناکى خنکا ..ئەى ئاسمان بۆ دەرفەتت نەدا بە جریوەى ئەستێرەکان دوو حەرفم لە گوڵ فێرکەن

شەو کەوتە هەناسە بڕکێ و لە ترسى کازیوە

ئاوڕى ئەدایەوە منیش هەر بەدیار تەرمى زەردەخەنە کوژراوەکانەوە بووم .. لێم گەڕێ تۆ لە من ناگەى

من کیشوەرێکم لە بێدەنگى و

شارێکم لە شەونمى بەر مانگەشەو

تەماشاکە ڕووەو ئێوارەیەکى بەساڵاچووین

لەسەرابى ناخمانەوە دواهەناسەى سوتاو

بەئاهێکى ساردەوە دێتە دەرێ

بەفر ئاسا کەوتینە سەر خاک

ئێستاش لە پرسەى بێگەردیمان ئەتوێینەوە

چى لەبەهارکەم کەنێرگز سەرچۆپى نەگرێ و

هەڵاڵە باوەش بۆ با نەکاتەوە

کزەى سەرشێتى ئەم پاییزەش

بووە بەئاگردانێکى بێ شوعلە گوڵ و گەڵا ئەسوتێنێ

شەوان بەدیار چاوى گوڵاڵە سوورەوە

ئەستیرە کوێر ئەکەن

لە ماڵێکى ساردو سڕا خوانى نان نەدیوم پێ ڕادەخەن

پەپوولە باڵ سووتاوەکانم لێ ئەکەن بە گوناهبارى دۆزەخ

لە ئاوێنەى باخێکەوە سەرابێکم نیشان ئەدەن

لێم گەڕێ هەناسەکەم ..تازە دڵم بۆ میقات ناکرێتەوە

ئاوێنە شکاوەکانى سەرنجم نیشان مەدە

ئێمە لەژێر چەخماخەدا چاومان هەڵهێنا

ڕەشەبا فێرى هەنگاونانى کردین

لە بێشکەى قەدەرا گەورە بووین

تازە من بە تولە ڕێى مناڵیما

هەموو ڕێگاکان ئەناسمەوە.

چێژ لە مناڵى وەرئەگرم بەشەقامێکى مەنفا

کۆڵانە ئاوڕشێنکراوەکانى ڕابردووشم لێ زەوت مەکە

چى لەتەمەنى ڕابردوو کەم

کە پەیوستى تۆ بوو گوڵەخان

لە پاش فرمێسکە باران ئەتەوێ بە پەیژەى هەورا سەرمخەى، یا بەئاوازى باران بمخەوێنى

من لە دەنگى ئەو کەنارییانە سۆز وەرئەگرم کە قەفەز لە سروودیان هەڵئەلەرزێ لەپەنجەرەیەکى کورتەوە ئەڕوانمە ئەو سنەوبەرە قەیرانەى کە ڕووبارە سەرەڕۆکان پێیان ئەڵێن دانیشن بەخێر کەسێک نەما سەبورى خۆى بزر نەکا شاتووە شێتەکەى حەوشەى گەورەش بەدەم باوە سەر با ئەدات ترسى مناڵان لە خوێن بینین ئەشکێنێ

هێشتا ڕۆژ بەدەر نەبوو بەشوێن ئەستێرەى ڕێنیشاندەرا ئەگەڕان تۆش وەکو ڕێبوارێکى بێ ناونیشان

بەتەماشایەکى دوورەوە لاکەرەوەو هاوار مەکە

چونکە لەگەڵ هەموو هاوارێکتا دەنگانەوەى دەنگى خۆتە

لەقاپى ئاسمان مەدە نەبا ئەستێرەیەک لێمان زیز بێ و

مانگەشەویش دەرگامان لێ نەکاتەوە

نازانم لەکوێوە بەڕێ کەوم

لە کۆڵانە بنبەستەکانەوە یا لە شەقامە سەرەڕۆکانەوە

کێ بوو بەختى گوڵەکانى بەست

کێ سەرى لەهەور شێوان تا لەچاومانەوە دابارێ؟

زەماوەن قوفڵى لێدراو دەرگاى شەڕ کرایەوە

ڕامان و هاوار و بێدەنگییە

بەلاتەوە سەیرە کە جارێکى تر نێرگز تاراى بەهار هەڵباتەوە ساڵانێکە چاومان بەفرمێسک ئەشۆین

کەچى ئەم ڕێگایەمان هەر بۆ ڕوون نەبۆوە

عەشقیش وەک گوڵى سەر فەرشەکان چڵکى لێ نیشت

ناچارى سێبەرى باڵابەرزەکانى

هەرزان فرۆش کرد بە زەوى ..

ماڵەکە بووە بە پرسەخانەو

دەرسى لاوانەوەى تیا ئەڵێنەوە

باخەوانەکانیش کەوتونەتە باڵبڕینى چڵە گەنجەکان

دەستى ئەو چڵانە ئەبڕن کە ئاڵاونەتە یەکتر

ئاوێزانى لاولاوو سێو بەحەرام ئەزانن

خۆت پیرکە ئەى کەپرى سەرم

---------- ----------- ----------- ------- ---------

ئەمە وەرزى ئەوین نییە

نازانم ئەم ڕۆحە بێ پەروایە بۆ هێندە ئاشناى عەزابە

ئەم باخى دڵە بۆ ڕەنگى ئێوارەو بۆنى شکۆفەى لەبەرا نەما نازانم بۆ ؟ ئەم کۆڵانە بۆ کوێر بۆتەوە دەرگاکان بۆ چاوێ ناتروکێنن شەو سەراپا هەرشەو جوانترین شەوە بۆ ئەوین کەچى دڵمان سەفەرى کرد

جوانترین شەوە بۆ ناسینەوە بەڵام چاومان لە فرمێسکا خنکا

دواهەنگاومان نابینا بوو پەنجەکانمان هەڵوەرین

درەختەکان هەناسەیەکیان لەبا هەڵکێشا

تنۆکێ باران بەردێکى ماچ کرد و لەگەڵ چەمێکا سەرى هەڵگرت ، چ مەملەکەتێکە دڵى تەزیوى من و تۆ

وا لەناخیا ئەم خوێنە گڕى گرتووەو هێور نابێتەوە

من بەم هەناسە ساردانەوە

هەنسکە تەڕەکانى تۆم پێ وشک نابێتەوە

سەبرى هێنا زەمەنێکى تریش سەبرکە

لەگەڵ جەختا بەڕێکەوە

تۆ عەسرانە دواى پیاسەیەکى سارد

شان ئەنێى بەدارتێلێکەوەو پڕ پڕى لە چاوەڕوانى

لەتەنیایى خۆتا لێوانێک لێواو لێوى

وەک ئاگرى بەر ڕەشەبا ئارامت لێ بڕاوە

بەلاتەوە زۆر سانایە لەناخەوە بگریت

بەڵام جەخار کەناتوانى لە قوڵایى بیرى ناختەوە

جامێک پێکەنینم بۆ دەربێنى

ڕۆحت مەکرۆژە ئەم وشکەڕێگایە ڕوخسەتى شەپۆلەکانى ئەوێ .. وەرە با ڕۆحمان شەتڵ کەینەوە

تا قوڕى سەر گڵۆپى دەرگاکان ئەشۆرێتەوە

ئەزانم ئەمە وەرزى ئێمە نەبوو

وا کەوتینە وەرزى پێنجەم

جێى من و تۆ نابێتەوە ئەزانم لەگەڵ دەستى خۆتا دەرگاکە لەمن داخە نەبا بیرەوەرییەکان وەکو مناڵێک

بەشوێنتا وڕگ بگرن گۆچانەکەش بۆ من جێبێڵە

پێ ئەچێ چاوم بکوژێتەوە

منیش لە ئاوا بوونى چوارشەممەیەکدا سەرخەوێ لاى زێوانە پاکییزەکان ئەشکێنم بەڵکو خوایە سەردەمێکى تر بەئاگا بێمەوە

سەردەومێکى تر بەئاگا بێمەوە

---------- ----------- ----------- ------- ---------

دیدارێک لەشەقامى شیعر

*** *** ***

کەشەو داهات هێشتا شەقامى شیعر خۆت لە ڕووناکى پڕ نەکرد بوو

بێزاری یەک بە بێدەنگى بەناخمدا ئەهات و ئەچوو

منیش وەکو شەوانى زووم

پێ هەنگاوم بەرەو باڵى شەقامەکەى سالم ئەبرد

دڵم تاسەى دیدارێکى هاوڕێى خەمى شەوى ئەکرد

هاوڕێم تۆش هاتیت بێدەنگیت شکاند

شەقامى شیعریش بۆ ڕێبوارى شەو بریسکەى ئەهات ئەبووە چراخان

هاوڕێم مەپرسە شەوانە منى تەنیا

لە ئامیزى شەقامێکى تەنیا تەنیا

وەکو مەلێک چۆن بەسەر چڵێک دێت و دەچێ بۆ لێک نابینەوە

هاوڕێم ماشێنى ئومێد لە عومرى منا هات و جآى هێشتم

تازە من هەرگیز پێى ناگەمەوە

بۆیە وا ئەمشەو نیگام نوقومى نەخشەى سەر پشتى گەڵایە

ئاوێنەى تێڕوانینم ، سنگى نەرمى دەریایە

حەرفى شیعریشم ، نم نم بارانى خوایە

گۆرانى نوێشم هاوارێکى نیوە شەوى بێ هانایە

مەهتاب

چراکان داگیرسێنن

تا شەوەزەنگ سەرنجى ڕوون دانەپۆشێ

باهاوارى کەنارییەکان نەغمەى سەربەستى بپۆشێ

باڵندەکان .. لەباڵ مەدەن

ئاسمانى بەرین ڕێتان ئەخواتەوە

تەنیا پۆشى هێلانەکان باوەشتان بۆ ئەکاتەوە

نازى گەرمى بێچووەکانتان

دنیاى خەمتان ئەشواتەوە

ئەى مەهتابى پڕ ئەمەل ، نیگا ناکەیتەوە

شەوقى پرچى تەڵایى بۆ ناخەیتەوە

چەن تەورەکان تیژو دەمەساو بێ

نایوەرێنێ پرچى ئەگەر گەشاو بێ

تاکو مەهتاب شەوقى هیوا بڕژێنێ

زیاتر عاشق خەمى لە دلڕ دەمرێنێ

---------- ----------- ----------- ------- ---------

شەپۆلى خەم

وردیلەکەم ئەشەو من و تۆ بێکەسین

لەکەنارى دەریاى خەما دوو نەوڕەسین

وەرە ڕۆڵە هەناسەکەم تاسەى کەیلم مەتورێنە

ئەستێرەى ڕێنیشاندەرى شەو مەدوێنە

وا باوەشم بۆت کردووە بە هێلانە

کزەى هەستم بۆ ئەم شەوەت ئاگردانە

زەمەنى شووم چەن شەوێکە

تەمەن ئەڕواو لەگەڵ خۆیا ڕایئەماڵێ

لێم مەپەرسە بۆ بەلەمى خەونەکانمان

لەنگەر ناگرێ لەم ئازارە

لێم مەپرسە ساتى خەوە بۆ چراى ئێمە بێدارە

ئەمە چیرۆکى خەمێکە لەم هەوارە

لەبەر تیشکى چاوەکانتا ئەینوسمەوە

ئەو دەمانەى هەتاو دەرکەوت

منیش بۆتى ئەخوێنمەوە

---------- ----------- ----------- ------- ---------

ملوانکە

لەدوورەوە ملوانکەکەت بریسکەى دێ

خۆ نازانم چى نوسراوە!

بەڵام دیارە یەکەم حەرفى ناوى منە

بەگەردنتا هەڵواسراوە!

چۆن ئەم حەرفە باڵابەرزە

بەکەلەپچەى ملوانکەکەت دیل کراوە؟

کچێ وەرە حەرفەکانى تریش بەرە

چونکە لاى خۆم

بەبێکەسى و بەشێواوى بەجێماون

---------- ----------- ----------- ------- ---------

شەو

بۆ کوێ ئەڕۆى بەم شەوە

وا دنیا ڕووى لەخەوە

سەیرى شار کش و ماتە، هەموو شتێ بێڕەنگە

شەقامەکانیش نوستوون کوچەو کۆڵان بێدەنگە

پرشەى نیگاى چاوت پڕ نەشئەى دنیامە

ئا بەم شەوە تارە دڵیش بێ ئارامە

تو ئیلهامێک کە تۆ بۆ شیعرت هانى

وەرە بمخەرە ناو دنیاى گۆرانى

لەگەڵ یادەکانتا ئێشکگرى شەوم

ئەى نەسیمى خۆزگەم بەدوریت ناسرەوم

ئەى نازانى هەرتۆى ڕۆحى شیرینم

پەیامى بەهارى جوانى و ئەوینم

لەکەنارى دەریاى خەما واشەکەتە ئەژنۆم

بۆ دیدارێکى تۆ من وێڵ و سەرەڕۆم

مەڕۆ بەجێم مەهێڵە فریشتەى مەبەستم

چراخانى دیدەو سۆزى هەڵبەستم

---------- ----------- ----------- ------- ---------

پاییزە کۆچ

ئەڕۆى .. ئەڕۆى

لەگەڵ شەوانێکى خەما

لەگەڵ ڕێگایەکى تەما

شەوقى ژیان چرایەکى بێ پەیمانە

بۆ کوێ ئەڕۆى

لێرە دڵمان دوو باڵدارى ئێوارانن

تاسەى غوربەت وەک ڕەهێڵەى پاییزانە

مەڕۆ نەبا هەورێ لە ڕێ

دڵت پڕکا لە گریانى

ئەوسا لەبەر فرمێسکى ئەو

بەگریانى من نەزانى

---------- ----------- ----------- ------- ---------

دەرگایەک لەبەفر

ئەترسم بەیانییەک..

بەر لەگەڕانەوەى خۆرى ماندوو لەسەفەرى شەوێک

دەرگاى ژوورەکەشم بەنهێنى سەفەرى کردبێت

ئەترسم گەڵایەک بەر لەوەرینى

سێبەرەکەى خۆى بەجێهێشتبێ

تۆ تەماشا لە پشتى هەموو دەرگایەکى داخراوەوە

دڵێک شکاوە.!

لەگەڵ ئاوێنەکەتا مەدوێ ،

چونکە بەرگەى شکانێکى تر ناگریت ،

کە ڕۆح بەر لەمردنى جەستە

جەستە بەجێبێڵێ ..ئیتر شیرینى ڕۆح لە کوێدایە

من دڵم دەریایەکى بەستووەو

خەم سەماى لەسەر ئەکات

تۆش چاوت دەریایەکى دەمەو مەغریبەو

هەتاوێکى گرتۆتە باوەش

بەڕوومەوە پێمەکەنە

ئیتر لێوى وشکەڵاتوم چرۆى زەردەخەنە ناگرێتەوە

واز لە موتوربەکردنى پێکەنین بێنە

من ئێواران شەقامێکى سەلێشێواو ئەمباتەوە

کۆڵانێکى بن بەست بەخێر هاتنەوەم ئەکات

کە پەنجەرەکەم باوەش بۆ با نەکاتەوە

ئیتر چۆن بتوانم بە زمانى شەماڵ بدوێم

کێ ئەتوانێت هەورێک بێنێتە پێکەنین

کە چاوى پڕبێت لە فرمێسک

راستە من و تۆ دوو دڵۆپ ئاوین

بەڵام تۆ بەسەر بەفرا باریویت و

منیش بەسەر پشکۆیا

تۆ بەمناڵى کە ئەگەڕایتەوە هەموو

چینى دیوارەکانت ئەژمارد ،

تا ئەگەیشتیتە بەر ماڵى بەختەوەرى ..

کەچى ئێستا ئەرشۆیت و ژماردنى

چینەکان ئەدەیتە دەست پلوسکەى

چۆڕاوگەیەک

---------- ----------- ----------- ------- ---------

تۆ ئەزانیت شەڕى بەفر و هەتاو لەوەدایە

هەتاو ئەیەوێت دنیا ڕەش کاتەوە

شەڕى بەهارو پاییز لەوەدایە

بەهار ئەیەوێت مەرگى بۆن و ڕەنگى خۆى نەبینێ

تۆ ئەڵێى بەهێزترین بوومەلەرزە

لەو بایە بەتین تر نییە کە گەڵا ئەلەرێنێتەوە

تۆ ئەڵێى سەرهەڵگرتنى ڕووبار

لە ڕقى بارانێکى خۆڵاوییە

لێم مەپرسە لەقەسیدەیەکتا ،

چەن حەرفت سەفەرى کردووە

لە گۆرانییەکتا چەن مۆسیقاى غەریبى تیایە

ئیتر گۆرانى نوێت لەمن نەوێ

من ئەگەر کەشتى سەرهەڵگرتوش بم

شەپۆلى ئەم دەریاى عاتیفەیە هەر بۆ کەنارم دێنێتەوە

من ناتوانم لە ڕووبارێک بپرسم

چۆن مانگەشەو لەباوەشتایە

تۆش بێباکانە سەر هەڵئەگریت !!

---------- ----------- ----------- ------- ---------

بێ کاسە

وائەمشەویش هاوڕێى خەمم

چونکە جەژنم بێ کاسەیە

لەسەرابى دەرونیشما گەردەلوولى هەناسەیە

هەرچەن ئاسۆى جەژنى جوانیش

خۆى ڕۆژێکى دەم بەگوڵە

بێکەسیخۆم وردیلەکەم ماڵى بابت بێ نوقوڵە

کاتێ ئەڵێى ...

ئەرێ بابە کوا پۆشاکى جەژنى پارم

هێندەى تر کڵپە هەڵئەسێ لە دەروونى پڕ ئازارم

خۆ ئەزانم ئەم خەمەى من

لەئێستاوە تۆش ئەینۆشى

بۆیە دڵت نایە بڵێ

ئەرێ بابە کەى پۆشاکى تازە بەباڵام ئەپۆشى؟

---------- ----------- ----------- ------- ---------

دەشتى نێرگز

چاوەڕێى شنەى شەماڵى لاى تۆم

مەست و خەمبارى زەمانەى ئەمڕۆم

ئەگریجەت وێڵە بەدەسـتى باوە

گوڵ لـە جوانیتا ســەرى داناوە

لە چاوى تۆدا عەشقم ئەبینم

بەتیشکى چاوت ڕووناکە ژینم

تۆى کانى ڕوونى باخى ئەوینم

سەرنجت ئاهێک ئەدا بە ژینم

هەر تۆى نیگارى دەشتى نێرگزم

کزەى ئێوارەى مەستى پاییزم

تەنیاو پەشێوم خەمى تۆ دەخۆم

وەک باى ئێواران وێڵ و سەرەڕۆم

چاوەڕێى ڕەنگى نەوبەهارانم

تاکە ڕێبوارى ڕێگەى بارانم

---------- ----------- ----------- ------- ---------

رێبوارى نامۆ

ڕێبوارى نامۆى بێ سەرو شوێنم

بەدەم ڕێگاوە هەر خۆم ئەدوێنم

ڕوخسارم شێوەى ماتەم ئەنوێنێ

نیگام گوڵێکى بەهار نابینێ

لەسەر دووڕیانى هات و نەهاتم

چیرۆکى خەمى پڕ بەسەرهاتم

چاوم بەندەرى فرمێسکى ئاڵە

بادەى خۆشبەختیم ژەهرێکى تاڵە

ئەستێرەى دوورى بێ ناونیشانم

تەعبیرى نیییە خەوى شەوانم

تەنیایى و خەڵوەت ئەشکى بەتاوم

دڵەى غوربەتى خەم لێئاڵاوم

دیارى تارم وێرانەى خەمە

هەنسکى تەڕو ئەشکى ماتەمە

---------- ----------- ----------- ------- ---------

نەوڕەسى خەندە

ڕێى ئێوارانم خامۆش و لێڵە

سەرنجم وەکو هەنگاوم وێڵە

کەشتى ئومێدم ڕوو لە کەنارە

دڵم ئاوێتەى تەم و خومارە

تاڤگەى تەماشام پڕ لە ئەسرینە

ئەشک لە چاوما هاژەى بەتینە

لە وەرزى عەشقا خۆزگەم وەریوە

نەوڕەسى خەندەم لە گوڵ تەریوە

سەرم لە ڕەنگى بەفرا دایە خەم

ڕۆژى ساماڵم بوو بەهەورو تەم

بەلەمى عومرم ڕوو لە زریانە

وا ئاوا ئەبم ئا لەم ژیانە

---------- ----------- ----------- ------- ---------

بەفر

تەنیا ڕۆژێ بوو خۆرێ لە چاوما

ئەدرەوشایەوە وەک هەتاوى گەش

لاپەڕەى خەندەم پەڕەى گوڵێ بوو

ئێستا کەوتۆتە بەر گڤەى باڕەش

***

وەکو ڕووبارێک دڵى ئاو ئەدام

تا سەحراى ژینم بیر بەرێتەوە

ئێستاش بە تاڤگەو شێوەى بەفرینى

گوێم بە ناوى ئەو ئەزرەنگێتەوە

***

هەروەکو باخێک کەوتە ڕێى ژینم

گوڵى بەهارى نەکردە بەرم

بەڵام داخەکەم بەفرى خەمى ئەو

لەگەڵ هەتاوا دایکردە سەرم

---------- ----------- ----------- ------- ---------

زەردەخەنە

من ناونیشانم وڵاتى بەفرە

کەچى ڕێى ژینم دەشتى سەحرایە

پەنجەرەى چاوم تەم دایپۆشیوە

لەچلەى هاوینیش هەتاو لێى نایە

تەماشاى چاوى تەماویم مەکە

تەنیا فرمێسکى باران ئەبینم

بازەردەخەنە نامەى لێوم بێ

لە خەم زیاتر کێ دێتە شوێنم

لاپەڕەى سپى کە تیاى ئەنووسم

لەبەر چاوى من ئەڵێى بیابانە

شەقامى چۆڵى ڕێى گەڕانەوەم

هەنگاوم ئەبا بەرەو وێرانە

لە ناو ئاوێنەى عومرى ڕابردووم

بایەک هەڵى کرد سیماى شێوانم

ئاى پەشیمانم ئا لەو ڕۆژانە

زەردەخەنەیەک تۆى پێ ناساندم

تەلارى عەشق

بەڕووى نازەوە ئاوێنەى چاوت

تیشکى سەرنجى ئەگرێتەوە چاوم

خۆ من تەلارى ناونیشاندار نیم

بۆچى ئەپرسى لە شوێن و ناوم

من کۆشکى بەرزى پڕ ئاوێنە نیم

هەر لە دوورەوە بمناسیتەوە

شیعرى غەریبى دووورە وڵاتم

مەگەر بەگریان بمنوسیتەوە

من ئەو گەڵایەم کە هەڵوەریوم

دەستى خۆم بەردا لە چڵ بەجارێ

قەد باوەڕناکەم چڵێکى تر بێ

بمکاتە سێبەر بۆ باڵاى دارێ

---------- ----------- ----------- ------- ---------

ژین

لەسەر گۆماوى ژینى ڕابردووم

وەک گەڵاى وەریو وا ڕاوەستاوم

ئەڵێى بەلەمى دەستى زریانم

هەر بۆ کەنارێک ئەسوتێ چاوم

***

چراى شەوگارم ئەستێرەیەکە

دواین هەناسەم شیعرێکى مەستە

لە وەرزى ئاڵى زەردەخەنەدا

دڵەى غەریبم بەخەم پەیوەستە

***

دوا ڕێگەى ژینم ئێوارانێکە

ڕەشماڵى شەوگار لێم دا ئەپۆشێ

گەرچى دوا وێسگەى عومرم تاڵییە

شیرینى ژیان هەر پێم ئەنۆشێ

---------- ----------- ----------- ------- ---------

یاد

ئەستێرەى بەختم مەخوێنەرەوە

ژیانم وەکو چاوى تۆ ڕەشە

بەڵام تەماشام لەودیو هەورەوە

وەکو خۆرەتاو ڕووناک و گەشە

***

گەرچى سەرابە دڵى خامۆشم

بۆ دیدارى تۆ پڕ گوڵى ئاڵە

من لە خەم زیاتر هیچ کەس ناناسم

هەناسەو ئاهم شنەى شەماڵە

***

کۆچى ئێوارەم ئەرخەوانییە

بەڵام شەو یادت دائەگیرسێنم

با وێرانەبێ ژوورى خەیاڵم

لە ڕێتا گوڵى خەندە ئەچێنم

---------- ----------- ----------- ------- ---------

دیدارى هەینى

ڕۆژێکى سەختى پڕ تەم و خومار

شوێن پێى من لە شار کوێر ئەکاتەوە

ئەو ڕۆژە چیتر بۆ نامەى عاشقان

ئەستێرەباران داناکاتەوە

ئەو عومرەى ڕابورد بوو بە ئەفسانە

تاڵ و شیرینى وەکو یەک وایە

وەک هەتاوێکى دەمەو ئێواران

چەن خۆى شیرینکا شەوى لە دوایە

ئاى لەم ڕۆژانە چەن بێ وەفا بوون

خۆشم نەمزانى چۆن هاتوو ڕۆشتن

ئەو هیوایانەى کە لە دڵما بوون

هەر بەم دەستانە زەمەن پێى ناشتن

چاوى نەناسێک وەک حەزى شیعر

هیواى وەریوم ئەخوێنێتەوە

بەڵام نازانێ لە پاش کۆچى من

مردن کۆچى ئەو ئەنوسێتەوە

ڕۆژێکى وا دێ بارانى بەهار

شیعرى سەر کێلم بشۆرێتەوە

بەڵام پێى ناکرێ ئاوازى شیعرم

لە زارى عاشقان بیر بەرێتەوە

لەسەر ئاسمانى هەوارى تەنیام

پۆلە باڵندە هەر ئەجریوێنن

لەگەڵ دیدارى ڕۆژانى هەینى

ئیلهامى شیعرى تازەم بۆ دێنن

---------- ----------- ----------- ------- ---------

شەقامى پیرەمێرد

ئەى ئەو شەقامەى کە ساڵانێکە

هەنگاوەکانم ئەگریتە باوەش

من نازانم چۆن وەسفى جوانیت کەم

ئەبیتە جێژوان هەزاران چاوگەش

درەختەکانى ئەمبەر و ئەوبەر

وەک عاشقى مەست لەیەک ئاڵاون

بۆ شەکەت بوونى ڕێبوارانى ڕێ

چەتر و ساباتى بەر خۆرەتاون

لە دارى مەلیک تا ئامێزى شار

باڵاى بەرزى تۆ هاتۆتە خوارێ

دەمەوئێواران هەر وەکو باران

عەشق لە باڵاى تۆ دائەبارێ

---------- ----------- ----------- ------- ---------

چرا

چۆن چرا هەڵکەم بۆ عەشقێکى تر

کە خۆرێ لەناو چاوما ون نەکا

چۆن تۆ لەبیرکەم ڕوخسارێکى تر

بۆ ماڵى دڵم وەک تۆ سەرنەدا

بۆ خەم بەڕێکەم ئەو دەمانەى کە

دووریت ئەبێتە پشکۆى خەیاڵم

لەبیرم ناچى هەر لەبەر چاومى

بەیادى تۆیە خەم ڕائەماڵم

ئەو ئێوارانەى عەشقمان ون کرد

شەستە بارانێک لێى دانەکردین

ئەو گەڵایانەى با ئەیوەرانن

ئێمە لە شوێنى ئەوان ئەمردین

---------- ----------- ----------- ------- ---------

گریانى هەور

پەڵە هەورێکى دڵ پڕ لە گریان

وەکو چاوى من دایکردە باران

ئاخۆ ئەم هەورە بۆ کام خەم ئەگرى

بایەکى هێمن فرمێسکى نەسڕى

چەخماخەى بەتین وەک هەنسکى من

ئاسمان لەچاوما وەک دەریاى بێ بن

کەس ئەم گریانە ناخوێنێتەوە

خاک فرمێسکى کەس نانوسێتەوە

ئەو خۆرەتاوەى ڕۆژان ئەمبینى

هەورێک ئەبینم لە جێى ئەوینى

گریان سەبورى دڵى من ئەدا

ئاخۆ بەدڵى هەورێ چى ئەکا

ئەى هەور بگرى دوور لە پێکەنین

بەگریانى تۆ جوانە سەر زەمین

خۆزگە گریانى منیش وەکو تۆ

خاکى پڕ ئەکرد لە لالەو و شەوبۆ

---------- ----------- ----------- ------- ---------

کەژو کێو

لە دوور ئەڕوانى کەژو کێو دیارە

باڵاى نەمامى سەر ئەو ڕووبارە

دەشت و هەردوو دێم بە گوڵ ئەنازن

بۆ ڕێبوارى ڕێ دڵ پڕ لە ڕازن

شەونم باریوە بەسەر ڕووى گوڵا

شنە بایەک دێ بە دەوورى چڵا

جێژوانى مەلان باخ و دەوەنە

سەراپا ڕێگا سایەو چەمەنە

ئەو دیو لوتکەى شاخ تاڤگەى شەتاوە

پۆلێ مەل دیارە لە باڵیان داوە

سەرپۆشى بەفرە بەسەر لوتکەوە

بەو خۆرەتاوە سەر ئەنێتەوە

---------- ----------- ----------- ------- ---------

نورى عەشق

جاران عەشقى تۆ خۆرى هیوام بوو

تروسکەى ڕوونى نورى دنیام بوو

بەڵام وەک هەورێ چۆن با زوو ئەیبا

بەڵێنت لە ڕێى وەفا خۆى لادا

کانیلەى ڕازى ئەم عەشقە پاکە

بەدەستى تۆیە لێڵە ئێستاکە

دڵم کردبوو بە هێلانە بۆت

بوو بە ئاگردان شێوانت لە خۆت

بڕۆ وەک ڕێژنە لاى من مەبارێ

تازە بۆ دڵم بووى بە ئازارێ

ئیتر نابینى بڵێم وەرەوە

لە دڵما شێوەت هاتە دەرەوە

---------- ----------- ----------- ------- ---------

جودایى

دەبا بەس بێ دەردى دوورى و جودایى

بەدوورمکە لە ئازارى تەنیایى

چاوەڕوانیت بۆتە خولیام هەمیشە

لە ناو دڵما خەم دایکوتاوە ڕیشە

هەناسە و ئاهو دیدەم بەتۆ بەخشى

کەچى تۆ عومرى گەنجیم پێ ئەفرۆشى

دەستم بگرە بەرەو دنیاى مەستانە

دەپێم بڵێ تەنیایى کەى ژیانە

وەرە تۆى فریشتەى ڕازى ئەوینم

هەر بۆ تۆیە هاودەمى خەم و شینم

دڵم کەیل و بێ ئارام و پڕ ژانم

لە دوورى تۆ ئاوارەو سەرگەردانم

بۆچى نایەى بۆ دیدەنت پڕ تاسەم

تەنیا هەر تۆى کزەى دلڕ و هەناسەم

میهرەبانیت سەفاو مەیلى ئەوینە

کآ وەکو تۆ نیگاى هێندە شیرینە

---------- ----------- ----------- ------- ---------

سەفا

ئەى سەفاو ئاهى خۆشبەختى جاران

بۆ لێم ناپرسى وەک جەفاداران

گوڵى تەمەنم بۆ تۆ هەڵوەرى

تۆش لە ئەوینت مەمکە بآ بەرى

یادگارییەکانت ڕۆخى دەریایە

هەر شەپۆلێکى یادى تۆى تیایە

دیارم بێ تۆ وێرانەى خەمە

هەناسەم ئاخ و دڵم ماتەمە

ئێستاش دڵ مەستى عەشقى جارانە

ئەشکى تەنیایم نمەى بارانە

ئیتر بە کزەى وەرزى دوورى تۆ

من ڕێبوارێکم وێڵ و سەرەڕۆ

وەرە ڕۆشنکە دیارى تارم

سەرت هەڵبێنە خۆرى ڕۆژگارم

خواستى دڵى تۆ چى لە من ئەوێ

خۆ من بە بێ تۆ ڕۆحم ناسرەوێ

---------- ----------- ----------- ------- ---------

بارانى شەو

ئەمشەو نمەى بارانە

ئەشکى هەورى ئاسمانە

وا ئاوازى باوبۆران

سروودە بۆ ئەمشەومان

تنۆکى ئاڵى باران

ماچ ئەکا لوتکەى شاخان

ئەمشەو نیگاى ئەستێرە

ناڕوانێ بەرەو ئێرە

تاوە تاو خۆش ئەبارێ

بەسەر شانى هەوارێ

هەورى رەش ئەشواتەوە

ئاسمان ڕوون ئەکاتەوە

خەم

شەوانە دنیا تارە

حەسرەت و لێو بەبارە

لە ژێر پۆلێ ئەستێرە

خەم میوان ئەبێ لێرە

ئاهو ئەشکى تەنیایى

لێو ڕێژە بۆ جودایى

بە سۆزى دڵەى کەیلم

چاوباران و پڕ سەیلم

تۆى کارێزى ئەوینم

سەفاو حەسرەتى ژینم

وەک شنەى با وەرە لام

ئەى خۆرەتاوى دنیام

کێ وەکو من لەبەر تۆ

تەمەن ئەدا بە فیڕۆ

ئەوەندە هاتم بۆ لات

بووم بە سێبەرى باڵات

خەرمانى هیوام هەرتۆى

تازە لە پاش چى ئەڕۆى

---------- ----------- ----------- ------- ---------

ڕێژنە

هەڵاڵە بووکى بەهار

چاوگەشى دەشت و کۆسار

وەرە با لەم سەیرانە

بدوێین بە ئازیزانە

ئاوازى من هاژەى ئاو

سەرنجى تۆش خۆرەتاو

نیگات ڕێژنەى بارانە

دائەکا لەم سەیرانە

وەرە کزەى هەناسەم

بۆ مەیلى تۆ پڕ تاسەم

با لەنێو باخى بەهار

بۆیەک بژین بێ ئازار

---------- ----------- ----------- ------- ---------

دیدارێ

لەپاش چەن ساڵ خۆشەویستى

پێت نۆشیم بادەى سەر مەستى

کە ئەمبینى چۆن ئەتوانى

وەک غەریبێ بۆم بڕوانى

دنیایەکى سەیرە ئازیز

ئەڵێى نەتناسیوم هەرگیز

لە سزاى عەشقم ناترسى

بۆیە لە ئاهم ناپرسى

بە غروورى ناهەموارى

ئەیسەلمێنى خەتاکارى

لێواولێوى کاسەى دڵم

غەرقى خەمى تۆیە گوڵم

---------- ----------- ----------- ------- ---------

بەرەو ئێوارە

وا ئێوارەیەو ڕوخسارى تەنیام

لە ئامێزى کەس خۆى ناگرێتەوە

هەنگاوى وێڵ و ڕێى بێ مەبەستم

وەک وەنەوزى خەو سەر ئەنێتەوە

سەرنجى شێت و دڵەى سەڕۆم

غوربەت دەروازەى لێ ناکاتەوە

تەماشاى ماندووى بەرخۆرەتاوم

بۆ ژێر سێبەرى کەس ناباتەوە

وا ماسى ڕۆحم لەم گێژاوە

بۆ دواهەناسە هاتۆتە کەنار

لە باخى عومەرى وشکەڵاتوما

گەڵاڕێزانە بۆ دەشت و کۆسار

هەنسکى تەڕو بارانى چاوم

ئاگر لە دڵم بەر ئەدەنەوە

سێبەرى خەستى دەمەوئێوارە و

شیعر باوەشم بۆ ئەکەنەوە

---------- ----------- ----------- ------- ---------

خۆر نشین

چاوى پڕ نیگاى هەتاوى زێڕین

لە شار ناتروکێ هەتا خۆر نشین

باوەشى ڕێگا بۆ تاسەى یاران

ئەبێتە بەهەشت دەمەو ئێواران

گۆیژە ئەڕوانێ بۆ ئامێزى شار

جار جار شنەى باو گەڵا دێنە خوار

درەختى لاڕێ ڕیزیان بەستووە

ئەڵێى بۆ ئاهەنگ دەستیان گرتووە

پەیکەرى بەرزى باڵاى منارە

تامزرۆى مەل و پۆلێ باڵدارە

ئێشگرى شەو بۆ ئەم هەوارە

چیاى سەربەرزى چوار دەورى شارە

---------- ----------- ----------- ------- ---------

نزا

دەمەو ئێوارە خۆرى ڕووى تۆ هات

دنیاى ئەوینى ڕۆشن کردمەوە

هەرچى ڕابردووى یادگاریمە

چاوى ئەفسونیت بیرى بردمەوە

وەرە هەناسەکەم بالێت دوور نەبم

چراى ئەوینى دڵ داگیرسێنە

لەباخى عەشقى چاوەڕوانیما

وەک تەرزە بۆ گوڵ خۆت دابارێنە

بەڕووى نازەوە دڵم مەشکێنە

ڕێژنە بارانى سەرنجت بێنە

من ڕێبوارێکى ماندووى گۆناى تۆم

لە کانى عەشقا تینووم بشکێنە

---------- ----------- ----------- ------- ---------

هاوڕێ

هاوڕێ گەر مرم جەستەم هەڵوەرى

کە دوادەوارم هەڵدا لەسەیوان

بۆ شەکەتى ڕێت کە سەردانم کەى

هەر سێبەرم بۆت وەکو ئەرخەوان

کەڕیزێ مۆم و کزەى هەناسە

بسووتێ و بۆنى بگاتە ئاسمان

ئەو کاتە گەردوون ئەنوسێ مردن

بۆتە باعیسى لەیەک دابڕان

تا لە ژینا بووم نەمدى لالەزار

بمرم گوڵاوى چاوت ئەبارێ

ڕۆحم لە ئاسمان گەر ئەستێرەش بێ

بۆ دیدارى تۆ دێتەوە خوارێ

---------- ----------- ----------- ------- ---------

سەرگەردان

ساڵانێکە بانگم ئەکەیت، هەتا ئێستاش من بێ ناوم

ناونیشانى چى بەم بەتۆ، لەلاى خۆشم نەناسراوم

چۆن ئەتوانى من بدوێنى، خۆلە ژینما قەت نەدواوم

زەردەخەنەى چى بناسم، بەئەشکى تەڕ گۆشکراوم

لە جەژنى کام ڕەنگا دیاربم، ڕەنگى ساردى نەبینراوم

وێنەى خۆم چۆن بناسمەوە، لەئاوێنەى تێکشکاوم

دوور ئەڕوانم بەڵام چیبکەم هەردوو چاوم ون کردووە

جەستەم ئەڵێى پەیکەرێکە، چونکە دڵمى تیا مردووە

چى لەخۆرى ئاسمان بکەم، خۆ من دایمە ڕۆژم ڕەشە

تەنیا لەڕێى چاوەڕوانى، بینایى من ڕوون و گەشە

وەکو مۆمێک غەرقم لەناو نمەى ئەشکا بۆ سووتانم

دەسا چیبکەم کەمن ماندووى، سەردەمێکى بێ پەیمانم

---------- ----------- ----------- ------- ---------

بارگەى خەم

بارگەى خەمم هەڵگرت و هاتمەوە بۆ شارەکەم

هاتم بەرەو دییارى شەنگى کەسو کارەکەم

بۆ باوەشى بەسۆزى دایکە دڵ سووتاوەکەم

تاکو بزانێ چەندە بەسۆیە ئازارەکەم

هاتووم وەکو شەماڵێک چڵ و گەڵا بدوێنم

پاییزى غەریبى دڵ بەجارێک هەڵوەرێنم

کەمن نمەى باران بم، ئێوەش ئاوێنەى باخمن

هەرچەندە لێتان دوور بم، هەنسک و ئاهى ناخمن

دڵم پرسەخانەیە، سەرم بەفرى زستانە

هەمیشە خەم لەچاوما باڵاترین میوانە

وەک باڵندەى لانەواز .. تەرەو بێ ناونیشانم

چەن شیرینە کە دەڵێم، من خەڵکى کوردستانم

---------- ----------- ----------- ------- ---------

هەور

ئاى لە سیحرى چاوەکانى منى خستە دەریاى گومان

هێڵى دەستم دایە دەستى ڕێبوارێکى وەفا نەزان

جاران ڕۆژم ئاوێنە بوو، دەریایەک بوو بۆ شەپۆلم

بەڵام وەکو گەڵاى پاییز ئێستا غەرقى خاک و خۆڵم

دڵم دایە دەستى هەورێک هەتا باران ژیرکاتەوە

وەکو خۆرى دەمەو مەغریب چاوگەشانە بڕواتەوە

بریا هەستى خۆم بدایە بەپەیکەرێک بێ ڕۆح و گیان

نەک بەڕۆحێک پڕاوپڕ بێ ، کەتیاى نەبێ هەست و ویژدان

خۆزگە چاوم گەڵا بوایە، تا پاییزێک هەڵوەریایە

ئیتر گریەى هیچ هەورێکم، بەچاوانى خۆم نەدیایە

دڵئاوێنە

وەرە ئەى دڵئاوێنە، دڵى پاکم بدوێنـە

تەنیا هیوام بەتۆیە، چرایەک داگیرسـێنە

دڵم کەوتۆتە لەرزە، ئەڵێى هەرمێى بەربایە

بوم بەمەمى ئالانێ دایمە شــەو لەخەومایە

عەترو گوڵاوم ناوێ، تــــا ئەو گوڵم بۆ بێنێ

ئەڵێى جـــەژنى نەورۆزە دڵم دائەگیرسێنێ

چرپەو دەنگـــــى هێمنى تارو هاوارى سازە

هێندە دەرونى پـــاکە ، نەغمەیە پڕ ئاوازە

ئەڵێى ڕووبارو ئاوە زوو دەڕوا لەبەر چاوم

خۆرى گەشى هیــوامە بەڕوناکى ئەو ماوم

---------- ----------- ----------- ------- ---------

سێبەرێکى ماندوو

ئێوارانێ دڵى تەنگم ئەڵێى هەرمێى بەر بارانە

سێبەرێکى وەک خۆم ماندوو بەشوێنما دێ لەم ژیانە

بەچاوى پڕ نیگەرانم شێوەى خۆشم ناناسمەوە

لەتەماشاى هەموو خۆرێک ئاوابوونێک ئەبینمەوە

ئەى ئەستێرەى شەوى تارم سەرهەڵبێنە لەم دییارە

لە دوریتا خونچەى باخم، بێ خەندەیەو لێو بەبارە

تاوێک وەرە وەکو باران چۆن دەبارێ بەسەر گوڵا

تاسەى کەیلم بتۆرێنە دەى ببارێ بەسەر دڵا

بۆیە هێندە تۆم خۆشئەوێ هەر خەمباربم لەهەناوماى

ئەڵێى شەپۆلى فرمێسکى هەر کە دەگریم تۆ لە چاوماى

هەنسکێکى لە گەرووما لە هەناسەم نابیتەوە

وەکو بەفرى چلەى زستان بە سووتانم ناچیتەوە

---------- ----------- ----------- ------- ---------

خۆشەویستیت لەچاوانما

دەریایەکى بێ سنوورە

ئەو دەمانەى لەتۆ دوورم

هەموو دنیا لەمن دوورە

خۆشەویستیت بەهارێکە

هەزار گوڵى خۆزگەى تیایە

تۆ ئێستاکە هەناسەمى

بێ تۆ ناژیم لەم دنیایە

---------- ----------- ----------- ------- ---------

دێوانە

دێوانەم بۆ نیشتمان ، دێوانەم بۆ کوردستان

بۆ دییارو هەوارو کانى و سەرچاوەى ژیان

من عاشقى وڵاتم ، عاشقێکى سەرمەستم

غەریبى وشکى کردووم ، بەڵام بۆ ئەو بەهەستم

من بەخۆرى ئەو دەژیم، ئەو گوێى لە ناڵەى منە

گەرچى ناونیشانى من ، هێشتا ماڵێکى ونە

خاکەکەم ئاوێنەیە ، ڕووى خۆمى تیا ئەبینم

هەموو دنیا باخچە بێت لاى ئەو گوڵم ئەچێنم

خۆشەویستى من و ئەو وەکو شەماڵ و گوڵە

چەندە لەیەکتر دور بین ، نێوانمان تەنیا دڵە

فرمێسکى ئەو بارانە و ئەشکى منیش گریانە

هەر چاوم لە چاویا بێ پڕ خۆزگەم لەم ژیانە

---------- ----------- ----------- ------- ---------

گوڵى لادێ

گوڵى لادێ .. دەم بەخەندە.. ئەى شاجوانى میهرەبانى

ڕوخسارى تۆ ئەڵێى مانگە ، چونکە ئارایشت نازانى

ئاوێنەى تۆ کانى ڕونە ، کاتێ پرچت دائەهێنى

بەخۆر چاوانت ڕشتووەو بەشەرمەوە چاو هەڵدێنى

تۆ هەر گوڵ و باخ ئەناسیت ، دوور لە سیحرى هەڵوەرینى

لەجێى زێڕو تەڵاو گەوهەر خەو بە لوتکەو شاخ ئەبینى

جێژوانى تۆ بن دارێکە بەرامبەر بە کانى دێیە

ئەو بەهارەى تۆ چاوەڕێى تەنیا دیارى گوڵى پێیە

جوانى لادێ نیگا شیرین ، هەر لەخۆت دێ جوانترین ناز

وەک هەمیشە تۆى ئیلهامى دەنگى شیعرو نەواى ئاواز

کچانى شار هەرگیز وەک تۆ بەهاى گوڵیان نەناسیوە

وێنەى خۆیان وەکو هەتاو لە ڕووبارا قەت نەدیوە

---------- ----------- ----------- ------- ---------

گریان

لە ناو شوشەى خەیاڵمدا خەم وێنەى تۆم نیشان ئەدا

لەگەلڕ هەموو گریانێکما تواناى خۆزگەم لە باڵ ئەدا

نەمئەزانى ئەم سەفەرە وەکو خۆرى لاى ئێوارە

کۆچى تۆیەو خەمى منە لە دەروازەى ئەم هەوارە

چاوەکانم بوونە دەریا وا خەریکن ئەتوێنەوە

دەرگاى هەموو گریانێکم بەیادى تۆ ئەکرێنەوە

چاوى سەوزى بەهارى تۆ وەکو لالە بەشەرمەوە

خەمى دڵى بۆ گوڵێکى دەم ڕەشەبا نەکردەوە

من چاوەڕێى سێبەرێک بووم تا لەگەڵتا ئارام بگرم

چیدى لەخەم دەست بەردەم و ئیتر ئەشکى گەشم نەسڕم

بەڵام داخم بەسەد داخم بوو بەساڵى هات و نەهات

بووى بەنمەى ناو دەریاچەى ڕۆمانێکى پڕ بەسەرهات

---------- ----------- ----------- ------- ---------

ڕێگا

دەستەکانم پڕکە لە گوڵ ، هەتا دڵم بەم بەگیانت

چاوەکانم پڕکە لە ڕەنگ ، تا بەهار بم بۆ ژیانت

تاوێ ئاوى چاوانم بە ، ڕووناکى بە بۆ بینینم

لەسەر ڕێگەى تەنیایما هەوارێک بە بۆ ئەوینم

وەکو یەکەم نمەى پاییز کۆچى گەڵام بیر بەرەوە

وەرە گوڵآ بۆ دیدارى عەشقى خۆتم ببەرەوە

لەگەلڕ باران بانگت ئەکەم لەگەڵ گوڵا ئەتناسمەوە

چیرۆکێکى بێ پایانى لە ناخمدا ئەتنوسمەوە

من گەڵابم تۆ شەماڵى ، گەر بەستەشبم تۆ گۆرانى

لەشەوانى ئەندێشەما تەنیا هەر تۆ چراخانى

ئەى ئەستێرەى ڕێ نیشاندەر ، بەشوێن تۆدا شەپۆل ئەدەم

ژیان لەلام دەریایەکە ، گەر تۆ نەبى ڕێ ون ئەکەم

---------- ----------- ----------- ------- ---------

دیدەن

گوڵاڵەى بەهارى .. شەنگى نێو هەوارى

دایمە چاو لە ڕێگەم .. بۆ ساتێک دیدارى

هەناسەى شیرینم .. ئەى خەندەو ئەوینم

بەتیشکى چاوانت .. ڕێگەى ژین دەبینم

ئاوازى بارانى .. ئەستێرەى شەوانى

چاوت خۆرەتاوە .. هەڵدێ بەئاسانى

ئەى تاسەى بەتاوم .. خونچەى پڕ گوڵاوم

من بۆ تۆ دەسوتێم .. بەخەم پەشێواوم

---------- ----------- ----------- ------- ---------

خۆزگەى وەریو

کە دەڕوانم بۆ ئەم ژینە چاوم هەزار خۆزگەى تیایە

بەڵام چیبکەم کە بارانێک لەناو دڵما پەڵە نایە

کەس هێندەى من شەوانەى شەو ناڕوانێتە چاوى ئاسمان

کەچى هەستى مانگەشەوێ دنیاى نەکرد بە ڕۆژى جوان

من خۆرێکم نەناسیوە ، کە لە چاوما هەڵهاتبێ

سێبەرێکم لێ ون بووە ، بەشوێن خۆما هەنگاو دەنێ

ئەڵێى تواناى بەساڵاچووم ، کە گۆچانێک دەستى دەگرێ

یا وەک مەلێکى باڵشکاو ، کە نەتوانێ تازە بفڕێ

خۆزگەم وەکو چراى خامۆش ، چاوەڕوانى داگیرسانە

هەتاوێکى سارد و کاڵى پاییزێکى تەمتومانە

لەناو باخى هەڵوەریوا ، کێ خونچەیەک ئەباتەوە

تا کلیلى دواخۆزگەى بێ و بەهارێکى پێ بکاتەوە

---------- ----------- ----------- ------- ---------

دوا ئاواز

دیسان شەوە ، ئاخ لەم شەوە ، چاوى دنیا مەستى خەوە

هەر من نەبێ بیرو هۆشم ، سەوداسەرى چاوى ئەوە

مناڵیى من کەى دێتەوە ، دەرگاى خۆزگەم بکرێتەوە

دەرمبێنآ لەم غوربەتە ، ڕۆژى ڕونم هەڵبێتەوە

دەستم پڕ بێ لە گوڵ و باران ، چاوم دانێم لەسەر ڕێتان

بەخەندەوە دوا ئاوازم ، نەوایەک بێ بۆ غەریبان

لەدوڕیانى هات و نەهات ، چیرۆکێکم پڕبەسەرهات

لەتەنیایى تەنیاترم ، ژینم پڕە لە مەرگەسات

---------- ----------- ----------- ------- ---------

یاقوت

بۆچى وەکو بەهار هاتى ، کە پاییزێک سێبەرت بوو

بۆکوێ ڕۆشتى کە تەنیایى چەترى ڕێگەى سەفەرت بوو

کۆچت کردو پێ هەنگاوى ڕێگەى تازەت کەوتە پرتاو

واتئەزانى شەوەزەنگم هەتا بڕۆى بەرەو هەتاو

ئێستا لە داڵدەى کام کۆشکاى تا دەروازەت لێ بکاتەوە

مانگەشەو بویت ئەتویست هەتاو باوەشت بۆ بکاتەوە

لەگەڵ بەفرا منت ناسى بۆ بێگەردیم سیاپۆش بووى

کەچى لەگەڵ کۆچى خۆتا پڕ دەریایەک خەندە نۆش بووى

هێشتا چاوت نەدا بەمن چاوەکانم کەوتنە بەر پات

مۆمێکى بێ پەروانە بوى لەتاریکیم دانەگیرسایت

پەنجەرە بووم بۆ ڕووناکیت دەروازە بووم بۆ ژیانت

وەکو باران بەخەندەوە نمنم دەهاتمە سەردانت

---------- ----------- ----------- ------- ---------

ژیلەمۆ

هەرچەن لەپشکۆى خەما ئەسوتێم

بەڵام تەنیایى دڵى تەزاندوم

بەفرمێسکێکا خۆم دەناسمەوە

زەمانە خەندەى لە لێو تەراندووم

بەشوێن سێبەرى خۆما دەگەڕێم

هەتا لەباڵام جیا نەبۆتەوە

دەترسم دڵم سەرى هەڵگرێ

بچێتە جەستەى پەیکەرێکەوە

دایمە فرمێسکى چاوم دەبارێت

بەڵام کانیاوێک لەناخما نییە

بەو ناونیشانەى کەبانگم ئەکەن

خۆشم نازانم من ناوم چییە

---------- ----------- ----------- ------- ---------

وێنە

هەموو ڕۆژێ خۆرێکى گەش دەڕوانێتە سلێمانى

لەژێر سەرپۆشى هەورەوە، لەپزێڕینە چیاکانى

سەرچاوەى شیعر و هونەرە دواهەوارى میرى بابان

هێندە جوانە پاییزانیش شار دەبێتە بەهارستان

دوا ئەوینى عەولەسیس و لالەزارى مامە یارە

دەنگانەوەى ڕاپەڕین و نەورۆزێکى نۆ بەهارە

بەخوێنى گەش ئاودراوە شارو لانەى مەلیک مەحموود

ناگەن بەجوانى ئەم شارە هەزار باخى لالەو نەمروود

رازاوەى کەن ئەم هەوارە با شەوانى چراخان بێ

باسەرچاوەى کانێسکانى شوێن ئارامى ئاسکەکان بێ

---------- ----------- ----------- ------- ---------

پەنجەرەى ڕوون

دڵى وەریو چیت لێم ئەوێ ، کە تۆ ئێستا ورد و خاشى

تازە لە دواى هەڵوەرینت ، شنەى بەهار چۆن ئەناسى

تۆ هەر وەکو گوڵى وەریو ، کە دابڕاى لە ژیانت

چۆن لە هەورا خۆرێکى گەش ، دەڕوانێتە ناو چاوانت

دەستى لەرزۆک چۆن ئەتوانێ ، دڵى شکاو کۆکاتەوە

لە ژوورێکى تەمتومانا ، ڕووناکییەک هەڵکاتەوە

لە مەغریب و ئاوا بوونا ، هەتاو ئاوڕ ناداتەوە

لە شەوێکى پڕ گومانا ، کێ دەروازە ئەکاتەوە

دڵى شکاو ئەى سەرچاوەى کانى ڕوونى ئەشکى چاوم

نازانم تۆ لەمن ون بووى ، یا من لە تۆ بەجآ ماوم

ڕۆژان

با بەس بێ چاوەڕوانى

بۆ بەحاڵم نازانى

چاوم لە ڕێگەى تۆیە

هەر تۆ بیناى چاونى

****

ڕێگەم هات ونەهاتە

ژینم پڕ مەرگەساتە

بەرگەى جودایى ناگرم

لەم دنیا خەرابــاتە

****

ئەڵێى مەلى کوێستانم

ئاوارەو سەرگەردانم

دور لە خۆرى بەتینم

کوا ڕۆژانى جارانم

---------- ----------- ----------- ------- ---------

ئەى هەوارگەى ئەوینم

بێ تۆ مەحـــاڵە ژینم

خەندەو خۆشیم هاوارە

تروسکەى نییە ژینم

****

وەرە دەستى یەک بگرین

بۆ خۆشبەخت ڕێ بگرین

لەناو خەندەى جێژوانا

دنیا پڕکەین لە ئەوین

****

ئاوێنەى دڵى یەک بین

پەنجەرەیەک بین بۆ ژین

هەتا دوا ڕۆژى تەمەن

هەرگیز لەیەک دوور نەبین

---------- ----------- ----------- ------- ---------

سایە

بەسۆزەوە گوڵم ناسى، وەکو یەکەم نمەى باران

بەپرچى خۆر ئاشنا بووم، تا ئاوابوونى ئێواران

خەندەو قاقاى پێکەنینم، ئاوێتە بوون بەئەشکى گەش

دوا ئەستێرەى پرشەدارم بوو بەخاڵى شەوێکى ڕەش

دڵم سپارد بە دڵێکى ناو ئاوێنەى چەم و کانى

عومرم بوو بە چڵەدارێ و گەڵایەکى بۆ نەهانى

هەرچەن ئەکەم یادگارێکى مناڵى خۆم پەیدا نابێ

چاوەڕوانى هەتاوم کرد، کەچى شەوى بەسەر دادێ

وەک چۆن شەپۆل هاژە ئەدا لەدەریاوە بەرەو کەنار

چەن هەنگاوى بێ باک دەنێم ناگەم بە مۆمێکى بێدار

وەکو پاییز لە ناو پرسەى گەڵاکانا دائەنیشم

لەدوا بادەى ئەشکى هەوران بادەى تەنیایى ئەنۆشم

---------- ----------- ----------- ------- ---------

دڵدانەوە

قەت دڵت مەدە بەچڵە نێرگزێ

نەبا عومرى تۆش وەک عومرى ئەوبێ

وەکو پەپوولە دیدارى گوڵ کە

بەشوێن شەماڵا هەنگاوت بنێ

دڵت مەست مەکە بەپەڵە هەورێ

نەبا چاوانت داکاتە باران

لەمەغریبەوە جوانـى شەو دیارە

هاوڕێى شەوانە، ئەستێرەى ئاسمان

لەناو گوڵدانا عەشقى گوڵ مەبە

چونکە دواڕۆژى ژیانى ئەوە

ناتوانى تازە بیگێڕیتەوە

چونەوەى بۆ باخ ، خەیاڵ و خەوە

---------- ----------- ----------- ------- ---------

بەفر

کە منداڵ بووم

بە بارینى بەفرى تازە دڵخۆش ئەبووم.!!

حەزم دەکرد .. لە ناو بەفرا

بەشوێن پێى هیچ کەسێکى تردا هەنگاو نەنێم

دەکەوتمە سەر تەختى بەفر و

ڕێگایەکى تازەم دەبڕى ..

شاگەشکە بووم بە بڕینى ڕێگاى تازە لەو بەفرەدا

حەزم دەکرد شوێن پێکانم لەو بەفرەدا قەت ون نەبێ

کەچى ئێستا گەورەبووم و

وەک ئەو کاتەى خۆر هەڵدەهات

نەشوێن پێى خۆم ، نەشوێن پێى کەس ، بەدى ناکەم

چاودەگێڕم بۆ ڕێگایەک

نەبا خۆشم لە ژین ون کەم !!

---------- ----------- ----------- ------- ---------

شەقامى یاد

ئەڕۆم بەسەر شەقامێکا ، پڕ لە یادى مناڵیمە

کوچەو کۆڵان پێ نازانن ، کە جێگاى شارى یاریمە

دارتێلەکان نامناسنەوە ، کە ڕووناکیم لێ ئەشکاندن

بۆنى بوغوردآ نەماوە ، شەوى جەژنان ئەمسووتاندن

ئەڕۆم بەرەو ئەو ڕێگایەى ، کە ڕۆژانێک شارى من بوو

چەن زەنگیانەو مووروى وردم ، لە ناو دڵیا زۆر لێ ون بوو

پەشیمانم لەو ڕۆژانەى ، بەردم ئەگرتە دارەکان

کەچى ئەوان تووى شیرینیان ، بۆ بچووکى من ئەوەران

ئەو سەردەمە بەهار گوڵى بەچەپکەوە لەسەر ئەدام

ئەو ڕەنگانەى ئێستا ماتن ، نیشانە بوون لەسەر ڕێگام

بەیانیان زۆر بە ئاوازى چۆلەکەکان خەبەر هاتم

بەڵام ئێستا ئەڵێى خەونە گشت ڕابردو و بەسەرهاتم

---------- ----------- ----------- ------- ---------

دەنگى باران

سەردەمێک بوو خۆشەویستیم ، لەناو تیشکى هەتاو ئەچنى

گەڵاى خۆزگەم لە ناو باخى ، عەشقى پاکى تۆدا ئەڕنى

شەوقى چاوت وەکو تاڤگە ، ئەڕژایە ناو چاوانمەوە

بەهار ئاسا بەڕەگى گوڵ ، هاتیتە ناو ژیانمەوە

وەکو بەفر کە دوا چڵى درەختێکى سپى ئەکرد

یا وەک سروە کە دوا خۆزگەى بۆ هەورێکى ئاسمان ئەبرد

تۆ هاتیت و دەنگى نەرمى بارانێکى بێ چرپە بووى

دڵى ماتى ڕێبوارێکى پڕ ئەوینى بآ ترپە بووى

شاخە بەفرى ناو دەریا بووى ، لەناخمدا تووایتەوە

چرۆیەکى نەوبەهار بووى ، لەسەر چڵم ڕووایتەوە

لەشەپۆلى هەورا ئێستا کەشتى مانگم لێ ون بووە

لە ناو دڵێکى بەردینا ، دڵى خۆشم لە دەست چووە

---------- ----------- ----------- ------- ---------

پێنوس

تەماشامکرد پێنوسەکەم بۆ تەنیایى خۆى دەگریا

هێندە گریا بەفرمێسکى ، لاپەڕەکەش بوو بەدەریا

دەریایەکى سپى و بێگەرد هێڵەکانیش بوونە شەپۆل

پێنوسەکەم هەر دەسوتاو لاپەڕەکەم وەکو سەهۆڵ

ئەوسا زانیم بێ ئاگا بووم ، تا ئێستاکە چیم نوسیوە

چونکە خاڵى هەموو حەرفێک ، ئەشکێک بووەو نەمبینیوە

منیش زۆر جار دڵى تەنگم ئەڵێى هەورى بێ بارانە

بەڵام کەسێک نەیزانیوە ناخم دەریاى پڕ گریانە

من هەر سەوداى گوڵم ئەکرد کەچى دڕکێک دەستى گرتم

ویستم بۆنى هەڵاڵەکەم باڕەش هات و زوو لێى بردم

شەوم سپارد بەتەنیایى و ڕۆژم بەخشى بەئێوارە

کەس گوڵێکى بۆ نەناردم لە گوڵزارى ئەم بەهارە

---------- ----------- ----------- ------- ---------

پەرى خەیاڵ

خۆشم ئەوێى وەک ئەو بایەى دەست لەپرچى تۆ بەرنادا

خۆشم ئەوآى تا ئەو ڕۆژەى ناوم ئەمرێت لە دنیادا

لەسەر ڕێگەت ئەبم بەباخ ، تەنیا لەبەر خۆشەویستیت

ڕۆحم ئەدەم بەخەندەیەک ، بۆ ڕۆژانى خەم و پەستیت

گەرچى گوڵم تۆ بێئاگاى بۆ ساتێکیش نەتناسیوم

بەڵام چیبکەم کە ئەتبینم ، ئەڵآى مەستى ڕەنگ پەڕیوم

چەخماخەى پڕ تەماشاى تۆ ، هەناسەیەک نەیداوە لێم

دیارە لاى تۆ پێناسەى من ڕێبوارێکەو نازانى کێم

تاوێک پەرى خەیاڵمبە ، باهەڵبەستێک داگیرسێنم

با لە شەوى شیعرەکانما لە جێى چرا تۆ بدوێنم

بێئاگا نیم خۆ ئەزانم تەنیا هەر خۆم فریو ئەدەم

بەڵام من بە تیشکى چاوت هەزار شیعر ڕۆشن ئەکەم

چوار باخ

ئەى هەناسەو دڵ و هەستم دایکى شیرین نیشتمانم

لەم غوربەتە بەیادى تۆم بەعەشقى تۆ ئاوێزانم

هەرچەند دووربم تۆ هەمیشە لەخوێنمدا دێیت و دەچى

نەوبەهارى ناو تەمەنمى کزەى ڕۆحم بەتۆ دەژى

بۆیە وێڵى ئەم چوارباخەم ، گوڵاڵەى سوور دایپۆشیوە

ئێشکگرى چوار ئەستێرەم ، ئاسمانى خۆیان نەدیوە

ڕۆحم زادەى ئاوو خاک و سیماى ڕونى ئاگرێکە

چوار ڕەنگەکەى ئاڵاى بەرزم پەیامى نەوبەهارێکە

وەکو مناڵ ڕێ دەژمێرم ، چەن لە دایکم دورکەومەوە

هێندە زیاتر بەتاسەوە ئاوڕى بۆ ئەدەمەوە

هەرچەن باڵاى تەنیایى من غوربەتێکى سەرەڕۆیە

تۆ لە دڵماى دایکى شیرین دەنگى دڵم هەر لاى تۆیە

---------- ----------- ----------- ------- ---------

شەرم

لەو ساتانەى لێو ئاڵ ئەبێ و کوڵمت گوڵى لێ ئەبارێ

چاوم بۆیە لێت ناتروکێ تا وشەى دڵ بێنمە زارێ

لەدوورەوە چاوم تیشکێک لە ڕوخسارى ئاڵت ئەگرێ

دواهەناسەو دڵ پێى خۆشە لەسەر لێوت ڕێت پێ بگرێ

هەناسەکان کاروانێکن یەک بەدواى یەک سەوداى ماچن

وەک چەپکە گوڵى دەم زریان وا ژاکاون لە گوڵ ناچن

ناچار پەنجەى شەرماوى خۆم بۆ دەستى تۆ ئەجوڵێنم

پەتى بەندى ئەم حەسرەتە بەم هەنگاوە ئەپچڕێنم

لەکاتێکا پەنجەى لەرزۆک لە دەستى خونچە گیر دەبێ

خوێنیش لە ناو خوێنبەرەکان پەیامى ناز لە دڵ ئەنێ

ئەو کاتە دڵ دێتە خورپەو هاناى حەزێک بۆ تۆ دێنێ

شەرم ئەشکێ و ناوى ماچیش بەگوێچکەتا ئەچرپێنێ

---------- ----------- ----------- ------- ---------

دیارى خەم

دیسان ئەمشەو لە چاوانما خەمێکى تر بوو بە دەریا

دڵیش وەکو بەلەمێکى بێ چارۆکە لە ئامێزیا

خەمم نۆشى و خەمم ناسى ، لەگەلڕ خەما تووامەوە

لەگەڵ ئەودا چرۆم گرت و بۆ دووبارە ڕووامەوە

خەمم کردە دەروونمەوە و دواهەناسەى پێ نەبەخشیم

قوربانى بووم لە ڕێگەیا کاسەى مەرگى پێ نەنۆشیم

چاوەکانم ئەشکیان ئەگرت دەڕژانە ناو دەریاى خەمم

بینایمى داپۆشى بوو وامئەزانى هەور و تەمم

خەمێک هێندە بآ وەفا بێ کەسێک دڵى بۆ بکاتەوە

ئەو بۆ جارێک وەکو دیارى مەرگێکى بۆ نەباتەوە

---------- ----------- ----------- ------- ---------

ڕەنگ

بەهار گوڵێکى نەدا لە سنگم

خەندە نەڕژایە ناو دڵى تەنگم

پاییز خەمێکى لێ نەوەرانم

هەورێکى ڕەش بوو ڕەنگى ئاسمانم

چاوم بەم ئەشکە بوو بە نابینا

عەشق خۆى نەکرد بە ماڵى ژینا

ڕووناکى هەتاو نەگەیشتە دڵم

ڕەنگێکم نەدى لە ڕەنگى گوڵم

وەرزى ژیانم هەمووى پاییز بوو

تەمەنم وەک خەو گشتى لەدەست چوو

---------- ----------- ----------- ------- ---------

ئارمان

چۆن ئەتوانى شووشەى عومرى گوڵى باخچەى دڵ بشکێنى

لە چاوانى تۆدا ون بووم ، مەگەر هەر خۆت من بدوێنى

وەک چۆن شەوآکەمانگ نەبێ ، جێگەى لەدڵى ئاسمان دیارە

بڕوابکە ڕۆژەکانیش ، بێ تۆ لاى من شەوى تارە

دوا دەروازەى بەختى منى ، ئاخۆ کەى بێ و بکرێیتەوە

هەتاوێکى ئێوارانى ، جارێکى تر هەڵدێیتەوە

خۆرەتاوى ئەمڕۆ و سبەى ، تۆ لەبەفر سپى ترى

بەڵام وەکو دەریاى بەستوو ، بۆ شەپۆلم ساردو سڕى

خۆتۆ گوڵى پاییزە نیت ، دەست لە چڵم بکەیتەوە

دەریاوانى بێ چارۆکەى بۆ کەنارم هەر دێیتەوە

لەناو هێڵى دەستى منا ، ڕێى بەیانى خۆت ئەبینى

دڵنیابە ئەبێ گوڵى خۆزگەى من و خۆت بچێنى

---------- ----------- ----------- ------- ---------

باڕەش

ئاى لە باڕەشى خەمبار ، دیسان گەڵاى هەڵوەران

پاییزى گرتە باوەش ، سەراپا باخ و بێستان

فرمێسکى هەورى ئاسمان ، دڵدانەوەى گوڵان بوو

لەگەڵ وەرینى گەڵا ، تەمەنى دار بەسەر چوو

هەرگیز ناگەڕێنەوە ، ڕۆژەکانى بەهاری

سێبەرى مەستى داران ، گشتى بوونە یادگارى

بە گڕى هەور و ڕەشەبا ، پاییز درەختى سووتان

بوو بەفەرشى سەر ڕێگا ، گەڵاى زەردى بن داران

کاتێ گێژاوى باڕەش بۆ گەڵا هەڵى ئەکرد

تیشکى هەورە بروسکە ، وێنەى سروشتى ئەگرت

دیمەنێکى خەمبار بوو ، ڕۆژى کۆچى ڕەنگەکان

ئاسمان ببووە دەریایەک ، هەورەکانى ئەگریان

موسافیر

موسافیرێکى دورەوڵاتم

خۆزگە دەخوازم بە کۆترى ئازاد

چەندە سنورى ئاڵۆزاو دەبڕێ

تا بەدارێکى کوردستان دەگات

دڵى خۆم ئەدەم بەو پەڵە هەورەى

کە لاى من دەڕواو لەوێ دەبارێ

بۆ جەژنى نەورۆز دەگەڕێتەوە

دەبێتە میوان وەرزى بەهارێ

بریا خەیاڵم ئەبوو بەڕاستى

تا ئێوارەیەک لەگەڵ خۆى بمبا

یا ئەستێرەیەک بانگى ئەکردم

ئەوسا لە دەگاى ماڵى تۆم ئەدا

---------- ----------- ----------- ------- ---------

باران

چەن شیرینە ئەو بارانەى ، کە دائەکا لەناوەختا

چەن ڕەنگینە ئەو بەهارەى ، گوڵ دائەنێ لەناو بەختا

دەریا لەبەر کەنار نەبێ ، هەرگیز هێندە شەپۆل نادا

بەفر لەتاو ئاگر نەبێ ، بەسەر خۆڵا قەت داناکا

دارى لاولاو بۆ بەرزى خۆى تەختى دیوار ئەکا بەگوڵ

تەنیا سۆزێک ئەبێ چى بێ ، سەرمایەیە بۆ ماڵى دڵ

ڕووبار لەبەر تەوژمى خۆى ، دەشتێک ئەکا بەو خەرەندە

خونچە لەڕێى پەپوولەیا ، ئەشنێتەوە پڕ بەخەندە

جوانى دەرگا لەوەدایە کە هەمیشە لەسەر پشت بێ

کێ دەزانێ دڵى شکاو ، ئەبێ دایمە لەسەر مشت بێ

کە شەو نەبێ هەڵهاتنى ، تیشکى هەتاو بێ بەهایە

دەنگانەوەى دوو شاخ نەبێ ، کێ دەنگى خۆى لەگەڵدایە

---------- ----------- ----------- ------- ---------

      چ دەریایەک؟

چ دەریایەک هێندەى چاوم ، شەپۆلى دا تا بتبینێ

کام وەرزەت دى وەکو من بێ ، تا لەڕێتا گوڵ بچێنێ

ئەگەر گوڵ بى لە (با) زیاتر ، ئەهاتمە لات تابتبینم

ئێستاش وەکو هەتاوى گەش بەتۆ ڕوونە ڕێگەى ژینم

وەکو پەڵە هەورى بەهار ، کە چۆن ئەدا بەسەر شاخا

وێنەى ژینم تەماوى بوو ، بەم عەشقەى تۆ وا لە ناخا

ئەى بارانى هات و نەهات ، کەى دەبارێى بەسەر باخم

تا سەراپا چرۆ بگرێ چڵى هەست و دارى ناخم

ڕۆژەکانم پڕکە لە خۆر ، با بەجارێ دور لە شەو بم

نەوەک ئێستا کە ئالودەى پڕ خەیاڵ و مەستى خەو بم

ئاوازێک بە بۆ گۆرانى و دەنگى ماتى نیگەرانم

ناونیشانبە بۆ دوا پەڕەو دواهەڵبەستى ناو دیوانم

---------- ----------- ----------- ------- ---------

لە ئاوێنەى ئەم شیعرانەوە ..

مشتێک خۆشەویستى ڕوونى وشەت بۆ ئەنێرم

لە باوەشى ئەم نیشتمانە بێ کەس و کارەوە

قەڵەمى ماندووم بەعەشقەوە ئەخڵافێنم

لە باخى وشکەڵاتووى زەردەخەنەدا

هێشوو هێشوو .. ئەنگورى وشەت بۆ ئەنێرم

لەدەمەو ئێوارانى شارەجوانەکەى تۆدا

چاوم تینووى سەرنجێکە ..!

تەماشام ماندووى ڕێگایەکە ..!

گوڵەخان .. تۆش ئەگەر ویستت سیمام ببینى

بڕۆ تەماشاى ڕوخسارى پاییزکە

ئەگەر ویستت بەهار ببینى

وەرە لەبەر ئاوێنەى ئەم شیعرانەدا

تەماشاى ڕووى لالەزارى خۆت کە

ئەم شیعرانە .. گۆرانین

ئەم گۆرانییانە .. شیعرن

بۆ لاى تۆ دێن و لە تەنیایى تەنیاترن

ئەم لاپەڕانەى رەش بوونەتەوە

فرمێسکى تەڕى پێنووسەکەمە

رژاوە بەسەر هەموو دێڕێکیا

کزەى دەروونم هەڵى کردووەو

پشکۆى هەناومى گەشاندۆتەوە

لەگەڵ سووتانى هەناسەى ساردو تەزیوى خەما

دەنگى دڵم بوو ئا بەم حەرفانە ..

من خەمى قوڵى بێ هاناو پەستم

تەنیا هەر بۆ خۆم ئەنووسمەوە

کەچى زۆر سەیرە .. کەسێکى تر دێ

بەسۆز و بەستەو ئاواز و دەنگى

حەرف و هاوارى منى بێ هانا

بەسۆز و گۆرانى بۆ تۆ ئەڵێتەوە

تۆ بڵێى خەمى من ئازارى ئەو بێ؟

یاخود بمناسى و پشکۆى ئازارم گەیى بێ بە ئەو

نا .. نا دڵنیام ئەم هەڵبەستانە ،کانى و ئاوێنەى دەرونى رونمن

هەرکەس خەمى خۆى تیا بەدى ئەکا

دیارە لەکاتى بەستەو ئاوازیا

نەک هەر خەمى من ، بگرە ناویشم بێ شک ون ئەکا.!

---------- ----------- ----------- ------- ---------

هەمیشە خۆزگەکانمان

ئاو ئەدەین ، تا سەوز بن

بەڵام خۆزگەکان وەکو

گەڵاى درەختەکان نین

تا لە بەهارێکا سەوز بن و

لە پاییزێکا هەڵوەرێن.!

خۆزگەکان هیچ وەرزێکى تایبەتییان نییە ..

نەبۆ سەوز بون ،

نەبۆ هەڵوەرین !

خۆزگەکان لەکاتێکى نادیارا دەرئەکەون

بەڵام کەمجار سەوز ئەبن ..

زۆرتر ئەوەرێن.!

ژیاننامه‌ی

ئه‌حمه‌د محه‌مد

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

یه‌كه‌مین بیره‌وه‌ری‌ تاڵی‌ منداڵی‌

ئه‌حمه‌د محه‌مه‌د له‌ ساڵی‌ 1967 له‌ گه‌ره‌كی‌ كانێسكانی‌ شاری‌ سلێمانی‌ له‌دایكبوو، به‌ڵام خۆی‌ پێیوایه‌ له‌و كاته‌وه‌ له‌دایكبوو كه‌ ده‌ستی‌ به‌شیعر نووسین كردووه‌.

یه‌كه‌م بیره‌وه‌ری‌ ژیانی‌ منداڵی‌ ئه‌م شاعیره‌، یاده‌وه‌ریه‌كی‌ تاڵه‌، ئه‌ویش كوشتنی‌ كه‌سێكی‌ دوكانداره‌ كه‌ ئه‌و، زۆرجار نقوڵ‌و بسكیتی‌‌و شیرینی‌ لێكڕیوه‌، چیرۆكی‌ كوشتنی‌ ئه‌و دوكانداره‌ له‌و ده‌مه‌دا كاریگه‌ریه‌كی‌ خراپ له‌سه‌ر ده‌روونی‌ ئه‌حمه‌د به‌جێ‌ ده‌هێڵێ‌، له‌ سه‌ره‌تای‌ ساڵانی‌ حه‌فتاكانی‌ سه‌ده‌ی‌ رابردوو رۆژێك له‌ گه‌ره‌كی‌ كانێسكانی‌ نزیك بازاڕی‌ سلێمانی‌، كۆمه‌ڵێك خه‌ڵك به‌ده‌م راكردنه‌وه‌ هاوار ده‌كه‌ن (قڵیشایه‌وه‌)، ئه‌حمه‌دیش له‌و كاته‌دا خه‌ریكی‌ یاریكردن ده‌بێت، كه‌ گوێبیستی‌ ده‌نگی‌ خه‌ڵكه‌كه‌ ده‌بێت، خێرا له‌ سوچێكدا خۆی‌ گرمۆڵه‌ ده‌كات‌و چاویشی‌ ده‌چێته‌ سه‌ر ئه‌و دوكانداره‌ كه‌ چۆن خێرا ده‌ڕابه‌ی‌ دوكانه‌كه‌ی‌ داده‌داته‌وه‌، له‌و كاته‌دا له‌لایه‌ن سه‌ربازێكه‌وه‌ چه‌ند فیشه‌كێك ئاڕاسته‌ی‌ سه‌ر سنگی‌ دوكانداره‌كه‌ ده‌كرێ‌و هه‌ر له‌وێدا گیان له‌ده‌ستده‌دات "ئه‌وه‌ یه‌كه‌م دیمه‌نی‌ كوشتن بوو كه‌ دیم‌و هه‌رگیزیش بیرم ناچێته‌وه‌".

ئه‌و هه‌رچه‌نده‌ شه‌شه‌مین منداڵی‌ خێزانه‌كه‌یه‌تی‌، به‌ڵام تاقانه‌یه‌‌و له‌ دوای‌ پێنج كچ له‌دایكبووه‌، هه‌ر بۆیه‌ش خزمێكی‌ خۆیان زۆر هه‌وڵ ده‌دات ناوی‌ بنێ‌ (شوانه‌)، به‌ڵام باوكی‌ رێگر ده‌بێت "باوكم خۆی‌ كه‌سێكی‌ دیندار بوو، هه‌ر بۆیه‌ ئه‌و ناوه‌شی‌ لێناوم".

قوتابخانه‌ شوێنی‌ په‌روه‌رده‌‌و فێركرن یان لێدان‌و زیندانی‌ كردن

ئه‌حمه‌د سه‌ره‌تای‌ خوێندنی‌ له‌ قوتابخانه‌ی‌ (گۆران) ی‌ سه‌ره‌تایی‌ خوێندووه‌، ئه‌ویش وه‌ك به‌شێك له‌ منداڵانی‌ ئه‌و سه‌رده‌مه‌، زه‌برو زه‌نگی‌ قوتابخانه‌ هه‌ر له‌سه‌ره‌تاوه‌ حه‌زی‌ خوێندنی‌ تێدا مراندووه‌ "هه‌ندێ‌ له‌ قوتابخانه‌كانی‌ ئه‌و سه‌رده‌مه‌، هه‌ر به‌ڕاستی‌ له‌ زیندان ده‌چوو، زۆرێك له‌ مامۆستایان داره‌كانی‌ ده‌ستیان پێش خۆیان ده‌هاته‌ ژووره‌وه‌ ئه‌وانه‌، نه‌ك هه‌ر په‌روه‌رده‌كه‌ر‌و وانه‌ بێژ نه‌بوون، به‌ڵكو زیاتر له‌ جه‌لاد ده‌چوون، هه‌تا جنێویان به‌ خانه‌واده‌كانیشمان ده‌دا".

نه‌ك هه‌ر هه‌ندێ‌ له‌ مامۆستاكانی‌، به‌ڵكو زۆرجار ئه‌حمه‌د له‌لایه‌ن هاوپۆڵه‌كانی‌ خۆشیه‌وه‌ لێدانی‌ خواردووه‌، ئه‌و باس له‌وه‌ ده‌كات كه‌ زۆرجار له‌لایه‌ن دوو براوه‌ كه‌ ئێستاش بوونه‌ته‌ براده‌ری‌ زۆر خۆشه‌ویستی‌ خۆی‌، شه‌ڕی‌ پێفرۆشراوه‌، ئه‌ویش به‌بێ‌ ئه‌وه‌ی‌ خۆی‌ مه‌به‌ستی‌ بووبێت، تۆڵه‌ی‌ كردۆته‌وه‌ "رۆژێكیان یه‌كێكیان خلیسكێنه‌ی‌ ده‌كرد، منیش به‌بێ‌ ئه‌وه‌ی‌ مه‌به‌ستم بێ‌ قاچم به‌ر قاچی‌ كه‌وت، یه‌كسه‌ر كه‌وتم‌و سه‌رم شكا، ئه‌وی‌ تریشیان به‌هه‌مان شێوه‌ حاڵه‌تێك روویدا سه‌ری‌ ئه‌ویشم شكاند، ئیتر مامۆستا هات وتی‌ تۆ سه‌ری‌ دوو برا بشكێنی‌ شایه‌نی‌ ئه‌وه‌ی‌ لێدانێكی‌ باش بخۆی‌ ئیتر ئه‌ویش لێیدام"، به‌بڕوای‌ ئه‌حمه‌د، نه‌ك قوتابخانه‌ به‌ڵكو ژینگه‌ی‌ كۆڵان‌و یاریه‌كانی‌ ئه‌و سه‌رده‌مه‌ش، كه‌شێكی‌ له‌بار بوون بۆ په‌ردوه‌رده‌كردنی‌ منداڵان به‌شێوه‌یه‌كی‌ توندوتیژی‌، ئه‌و، ئاماژه‌ به‌یارییه‌كانی‌ سه‌رده‌می‌ منداڵی‌ خۆی‌ ده‌كات، كه‌ زۆرینه‌یان به‌زیان گه‌یاندن به‌جه‌سته‌ی‌ منداڵان كۆتایی‌ هاتووه‌ "شه‌ڕه‌ گه‌ره‌ك‌و فڕیوه‌‌و چه‌نده‌ها یاری‌ تریش تۆوی‌ رقیان له‌ده‌روونی‌ منداڵاندا ده‌چاند".

تاقانه‌یه‌، به‌ڵام وه‌ك تاقانه‌یه‌ك نازی‌ نه‌كێشراوه‌

حه‌زی‌ شیعر له‌لای‌ ئه‌حمه‌د، هه‌ر له‌و كاته‌وه‌ دروستبوو كه‌ له‌ دوكانه‌كه‌ی‌ باوكیدا گوێبیستی‌ به‌رنامه‌ی‌ شیعری‌ (هه‌وارگه‌ی‌ دڵان)ی‌ رادیۆی‌ كرماشان بوو"له‌و سه‌رده‌مه‌ شوكورڵای‌ بابان شیعره‌كانی‌ ده‌خوێنده‌وه‌، هه‌موو جارێك كه‌ به‌رنامه‌كه‌ ده‌ستی‌ پێده‌كرد بێده‌نگ به‌دیاریه‌وه‌ داده‌نیشتم". ئه‌حمه‌د ته‌مه‌نی‌ سیانزه‌ ساڵان ده‌بێت كه‌ باوكی‌ به‌هۆی‌ نه‌خۆشیه‌وه‌ كۆچی‌ دوایی‌ ده‌كات، هه‌ر له‌به‌ر ئه‌وه‌ش وه‌ك تاقانه‌یه‌ك هه‌رگیز نازی‌ نه‌كێشراوه‌.

بینایی‌ چاوه‌كانی‌، نامه‌ی‌ لێوه‌رناگرێ‌

دروستبوونی‌ حه‌ز بۆ ره‌گه‌زی‌ به‌رامبه‌ر‌و یه‌كه‌م ئه‌وین له‌لای‌ ئه‌حمه‌د، له‌قۆناغی‌ خوێندنی‌ ناوه‌ندی‌ دروستبوو، له‌و قۆناغه‌دا كه‌ له‌ ناونده‌ی‌ (كانێسكان) بوو، رۆژانه‌ كچێكی‌ هاوته‌مه‌نی‌ خۆی‌ سه‌رنجی‌ راده‌كێشێ‌ پاش ماوه‌یه‌ك بڕیار ده‌دات به‌نامه‌یه‌ك خۆشه‌ویستی‌ خۆی‌ بۆ ئه‌و كیژه‌ ده‌ربڕێ‌، له‌سه‌ره‌تای‌ نامه‌كه‌شدا ده‌نووسێ‌ "بۆ بینایی‌ چاوه‌كانم... له‌ هه‌موو شتێك به‌نرختر"، به‌ڵام كچه‌كه‌ نامه‌كه‌ وه‌رناگرێ‌، ئه‌ویش له‌لای‌ خۆیه‌وه‌ كۆتایی‌ به‌و عشقه‌ یه‌كلایه‌نه‌ ده‌هێنێ‌.

له‌ ساڵی‌ 1985 له‌به‌ر ناخۆشی‌ بارودۆخی‌ سیاسی‌ ئه‌و ده‌مه‌، ئه‌حمه‌د ده‌چێته‌ كوردستانی‌ رۆژهه‌ڵات بۆ ماوه‌یه‌ك له‌ شاری‌ سنه‌ نیشته‌جێ‌ ده‌بێت، پاشان ده‌چێته‌ شاری‌ تاران، له‌ ناوه‌راستی‌ ساڵی‌ هه‌شتا‌وهه‌شتدا، ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ كوردستان، له‌ پاش ئه‌وه‌ش هه‌ر وه‌ك خۆی‌ ده‌ڵێت له‌ ژێر فشاری‌ دایكیدا ژن ده‌هێنێ‌ "به‌شێوه‌یه‌كی‌ ته‌قلیدی‌ ژنم هێنا، هیچ جۆره‌ خۆشه‌ویستیه‌ك له‌ نێوانماندا نه‌بوو، به‌هه‌ر حاڵ پێكه‌وه‌ نه‌گونجاین، هه‌ر بۆیه‌ پاش كه‌متر له‌ ساڵێك پێكه‌وه‌ ژیان لێك جیابوینه‌وه‌، به‌ڵام كوڕێكم له‌و ژنه‌م هه‌یه‌، ئێستا ته‌مه‌نی‌ 19 ساڵه‌‌و له‌گه‌ڵ خۆم ده‌ژی‌، تائێستاش ژیانی‌ هاوسه‌ریم دروست نه‌كردۆته‌وه‌".

شیعری‌ (ته‌مه‌ن) بۆ هونه‌رمه‌ند كه‌ریم كابان نه‌نوسراوه‌

شیعری‌ ته‌مه‌ن كه‌ هونه‌رمه‌ند (كه‌ریم كابان) كردویه‌تیه‌ گۆرانی‌، یه‌كێكه‌ له‌و شیعرانه‌ی‌ كه‌ ئه‌حمه‌د هه‌میشه‌ شانازی‌ پێوه‌ ده‌كات‌و زۆرجار خودی‌ خۆشی‌ گریاندووه‌، له‌ ناو هه‌ندێك له‌ خه‌ڵكیدا وا بڵاوه‌ كه‌ ئه‌و شیعره‌ به‌تایبه‌ت بۆ هونه‌رمه‌ندی‌ ناوبراو نوسراوه‌، به‌ڵام ئه‌حمه‌د ئه‌وه‌ ره‌ت ده‌كاته‌وه‌‌و ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌دات كه‌ له‌ته‌مه‌نی‌ 19 ساڵیدا ئه‌و شیعری‌ نوسیووه‌‌و ده‌ڵێت "ئه‌و شیعرم له‌سه‌ره‌تای لاویدا نوسیوه‌، سوپاس بۆ مامۆستا كه‌ریم كابان حه‌قی‌ ته‌واوی‌ به‌و شیعره‌ داوه‌"، به‌هه‌مان شێوه‌ شیعری‌ (له‌ روخساری‌ من مه‌ڕوانه‌)، یه‌كێكی‌ تره‌ له‌ شیعره‌ به‌ناوبانگه‌كانی‌ ئه‌م شاعیره‌، ته‌نها شیعرێكیشه‌ كه‌ خۆی‌ داوێتیه‌ هونه‌رمه‌ند (دیاری‌ قه‌ره‌داغی‌) تا بیكاته‌ گۆرانی‌ "سوپاسی‌ كاك دیاری‌ به‌راستی‌ ئه‌و شیعری‌ نه‌مر كردووه‌".

ئه‌م شاعیره‌ هه‌روه‌ك خۆی‌ باسی‌ ده‌كات، حه‌زی‌ به‌نوسینی‌ شیعر نییه‌، بۆ بۆنه‌یه‌كی‌ تایبه‌ت، ته‌نها دوو بۆنه‌ كه‌ شیعری‌ بۆ نووسی‌ بێت هه‌ردوو كاره‌ساتی‌ هه‌ڵه‌بجه‌‌و ئه‌نفاله‌ "ئه‌و دوو كاره‌ساته‌ش زۆر له‌وه‌ گه‌وره‌ترن كه‌ من بتوانم به‌چه‌ند شیعرێك حه‌قی‌ خۆیان پێبده‌م".

ناوبراو پێیوایه‌ هه‌ندێك له‌ هونه‌رمه‌ندان غه‌در له‌ شیعره‌كانی‌ ده‌كه‌ن، نموونه‌شی‌ به‌ (ئه‌ژده‌ر وه‌هبی‌) هێنایه‌وه‌، كه‌ یه‌كێك له‌ شیعره‌كانی‌ كردۆته‌ گۆرانی‌، به‌ڵام ناوی‌ ئه‌وی‌ له‌سه‌ر گۆرانیه‌كه‌ نه‌نووسیوه‌ "بۆیه‌ داواكارم له‌ ئه‌ژده‌ر وه‌هبی‌ له‌مه‌ودوا شیعری‌ من نه‌كاته‌ گۆرانی‌".

هۆكاری‌ چییه‌ ژیانی‌ هاوسه‌ری‌ دروست ناكات؟

سه‌باره‌ت به‌وه‌ش، چۆنه‌ تائێستا بڕیاری‌ دروستكردنه‌وه‌ی‌ ژیانی‌ هاوسه‌رگیری‌ نه‌داوه‌، ئه‌و مه‌رجی‌ سه‌ره‌كی‌ بۆ دروستكردنی‌ ژیانی‌ هاوسه‌ری‌ (خۆشه‌ویستی‌) ده‌كاته‌ پێوه‌ر‌و ده‌ڵێت "جوانترین دیاری‌، خوا بۆ مرۆڤ پێدانی‌ عه‌شق‌و خۆشه‌ویستیه‌، بێ‌ خۆشه‌ویستیش خێزان دروست نابێت، ئایا كێ‌ له‌ ئێستا ئه‌و دیاریه‌ جوانه‌ پێشكه‌ش به‌من بكات؟ تا من خێزانی‌ له‌گه‌ڵ دروست بكه‌م، به‌راستی‌ من كه‌سێكم ده‌وێ‌ له‌ شیعرێكم بچێ‌، هێنده‌ی‌ شیعرێكم جوان بێت، به‌قه‌ده‌ر شیعرێكم راستگۆ بێت، تائێستاش كه‌سێكی‌ وه‌ها نه‌بووه‌".

ئه‌حمه‌د محه‌مه‌دی‌ شاعیر، سه‌فه‌ركردنی‌ گه‌نجان بۆ ده‌ره‌وه‌ وڵات، به‌ حاڵه‌تێكی‌ ئاسایی‌ ناو ده‌بات‌و هیواداریشه‌ هه‌موو گه‌نجێكی‌ كورد بۆ زه‌مه‌نێك ئه‌زموونی‌ ژیانی‌ تاراوگه‌ ببینێ‌‌و بشگه‌رێته‌وه‌ كوردستان "سه‌فه‌ركردن، به‌ تایبه‌ت بۆ وڵاتانی‌ ئه‌وروپا به‌شێك له‌ بنیاتنان له‌ هه‌موو كه‌سێكدا دروست ده‌كات، بۆیه‌ هیوادارم هه‌موو گه‌نجێك، ئه‌و ئه‌زموونه‌ ببینێ‌"، سه‌باره‌ت به‌ گه‌رانه‌وه‌ی‌ خۆی‌ بۆ كوردستان‌و ئاستی‌ خۆشه‌ویستی‌ بۆ شاره‌كه‌ی‌ ده‌ڵێت "من له‌ هه‌ر شوێنێكی‌ دنیا بم، خۆم به‌ خاوه‌نی‌ سلێمانی‌ ده‌زانم، له‌ كاتێكدا شوێن كاشییه‌كیشم نییه‌ له‌م شاره‌دا، كه‌چی‌ به‌قه‌در گه‌وره‌ترین سه‌رمایه‌داری‌ خه‌می‌ ئه‌م شاره‌مه‌، به‌ كورتی‌ ناتوانم بێ‌ سلێمانی‌‌و كوردستان بژیم، ئه‌شێ‌ بۆ ماوه‌یه‌ك لێی‌ دووربكه‌مه‌وه‌، به‌ڵام بێ‌ سلێمانی‌ ژیان به‌راستی‌ سه‌خته‌، ئه‌وه‌ش مانای ئه‌وه‌ی‌ نییه‌ كه‌ له‌ ئێستادا له‌ سلێمانی‌ هیچ كێشه‌یه‌كه‌م نییه‌‌و سه‌د له‌سه‌د ئاسووده‌م".

ئه‌و شیعرانه‌ی‌ له‌ وڵاتی‌ غه‌ریبی‌ نووسران

ئه‌و ماوه‌یه‌ی‌ له‌ وڵاتی‌ سوید بوو، ئه‌حمه‌د كۆمه‌ڵێك شیعری‌ نوێی‌ نووسیوه‌، خه‌یاڵی‌ زۆرێك له‌و شیعرانه‌شی‌ له‌كاتی‌ سه‌فه‌ركردندا بۆ هاتووه‌، ئه‌حمه‌د له‌یه‌كێكه‌ له‌ گه‌شته‌كانیدا به‌ قیتار ده‌چێته‌ شارێكی‌ تر له‌ناو قیتاره‌كه‌دا چاوی‌ به‌كۆمه‌ڵێك گه‌نج ده‌كه‌وێ‌، هه‌ر له‌وێدا گه‌نجێتی‌ خۆی‌‌و هاوڕكانی‌ بیر ده‌كه‌وێته‌وه‌، ئه‌و ده‌ڵێت"گه‌نجێتی‌ ئێمه‌، راكردن‌و فیراری‌‌و هه‌زار ده‌ردی‌ سه‌ری‌ تر بوو، به‌راستی‌ هه‌ر به‌راورد ناكرێ‌ به‌ژیانی‌ گه‌نجانی‌ ئێستا" ئه‌و، كه‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ له‌ سه‌فه‌ره‌كه‌ی‌ هه‌ر به‌و خه‌یاڵه‌وه‌ شیعری‌ رێی‌ باران ده‌نووسێ‌ "ئه‌و شیعره‌یه‌ كه‌ كاك دیاری‌ قه‌ره‌داغی‌ له‌م كۆنسێرته‌ی‌ رابردوودا كردیه‌ گۆرانی‌".

بینینی‌ جه‌مال غه‌مبار‌و داریوش له‌ سوید

هه‌ر ئه‌و كاته‌ی‌ له‌ سوید بووه‌، ئه‌حمه‌د پاش چه‌ندین ساڵ دابڕان، له‌نزیكه‌وه‌ چاوی‌ به‌جه‌مال خه‌مبار شاعیر ده‌كه‌وێ‌ "كه‌ قژه‌ ماش‌و برنجیه‌كه‌یم بینی‌ ئاگرم تێبه‌ر بوو، دڵی‌ پڕ پڕ بوو له‌ گریان، هه‌ستم ده‌كرد ئه‌ویش به‌هه‌مان شێوه‌ ناخی‌ پڕه‌ له‌ گریان". هه‌ر له‌و گه‌شته‌یدا بۆ سوید جه‌مال خه‌مبار كۆڕێكی‌ شیعری‌ ده‌گرێت، ئه‌حمه‌د له‌وه‌سفی‌ ئه‌و كۆڕه‌دا ده‌ڵێت "كاك جه‌مال له‌به‌ر گریان شیعری‌ بۆ نه‌ده‌خوێندرایه‌وه‌، نه‌ك هه‌ر خۆی‌ زۆرینه‌مان ده‌گریان، هه‌تا سه‌رگوڵ عه‌زیزی‌ كه‌ شاعیره‌یه‌كی‌ كوردستانی‌ رۆژهه‌ڵاته‌ به‌پێكه‌نینه‌وه‌ وتی‌ ئه‌رێ‌ ئه‌م خه‌ڵكی‌ سلێمانیه‌ بۆ كه‌ چاویان به‌یه‌ك ده‌كه‌وێ‌ ده‌ست ده‌كه‌ن به‌گریان".

بینینی‌ هونه‌رمه‌ندی‌ به‌ناوبانگی‌ ئێرانی‌ داریوش، له‌وڵاتی‌ سوید، یه‌كێكی‌ تره‌ له‌‌و حاڵه‌تانه‌ی‌ كه‌ ئه‌م شاعیره‌ی‌ له‌ وڵاتی‌ غه‌ریبیدا بۆ چه‌ند ساتێك ئاسووده‌ كردووه‌، ئه‌و ده‌ڵێت "هه‌ر له‌سه‌ره‌تای گه‌نجیمه‌وه‌، عاشقی‌ ئه‌و هونه‌رمه‌نده‌ بووم، خۆشبه‌ختانه‌، نه‌ك هه‌ر بینیم، به‌ڵكو بۆ ماوه‌یه‌كی‌ باشیش پێكه‌وه‌ دانیشتین‌و گفتوگۆمانكرد، به‌راستی‌ كه‌سێكی‌ زۆر ساده‌‌و مته‌وازع بوو".

هاوكات ئه‌حمه‌د محه‌مه‌د گلییه‌كی‌ زۆر له‌ وه‌زاره‌تی‌ رۆشنبیری‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێم ده‌كات، به‌وه‌ی‌ تائێستا نه‌ك هه‌ر كتێبێكیان بۆ چاپ نه‌كردووه‌، به‌ڵكو ده‌ستخۆشیه‌كیشیان لێنه‌كردووه‌ "نه‌ك هه‌ر له‌ من زۆر كه‌سی‌ به‌توانایان فه‌رامۆش كردووه‌" له‌به‌رامبه‌ر ئه‌و حاڵه‌ته‌دا ئه‌حمه‌د باس له‌ وه‌زیری‌ پێشووی‌ رۆشنبیری‌ سوید ده‌كات كه‌ چۆن پێشوازی‌ لێكردووه‌ "براده‌رێك شیعرێكی‌ منی‌ بۆ وه‌زیری‌ پێشوی‌ رۆشنبیری‌ سوید ته‌رجومه‌كرد بوو، ئه‌ویش داوای‌ بینینی‌ منی‌ كردبوو، ئه‌وه‌ بوو بینیم زۆر رێزی‌ گرتم، هه‌تا بۆ چه‌ند كاتژمێرێك پێكه‌وه‌ پیاسه‌مان كرد‌و له‌ ڕێستۆرانتێكدا میوانداریه‌كی‌ باشی‌ كردم، به‌رپرس ده‌بێت به‌ جۆره‌ هه‌ڵسوكه‌وت بكات، نه‌ك به‌ حه‌وت عه‌ریزه‌ نه‌گه‌یته‌ لای‌". ئه‌حمه‌د سوپاسی‌ كۆمپانیای‌ ئاسیاسێڵ ده‌كات له‌به‌رامبه‌ر ئه‌وه‌ی‌ دووباره‌ دیوانه‌ شیعریه‌كه‌یان بۆ چاپكردۆته‌وه‌ "سوپاسیش بۆ كاك باست حمه‌ غه‌ریب كه‌ كۆمه‌ڵێك شیعری‌ تری‌ له‌سه‌ر سیدی‌ بۆ خوێندومه‌ته‌وه‌‌و له‌م ماوه‌یه‌دا بڵاوده‌كرێته‌وه‌".

له‌به‌رامبه‌ر ئه‌و پرسیاره‌ش ئایا وه‌ك شاعیرێك به‌كام له‌ شاعیرانی‌ تر سه‌رسامه‌ ده‌ڵێت"له‌ نه‌وه‌ی‌ رابردوو به‌ نالی‌‌و هێمن‌و گۆران‌و هه‌ردی‌ سه‌رسامم، له‌وانه‌ی‌ ئێستاش مامۆستا شێركۆ بێكه‌س‌و به‌ختیار عه‌لی‌".